فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس به رادیو فردا می گوید وقتی کشوری مثل مالزی ۱۷۰ ميليارد دلار و يا تايلند ۱۴۰ ميليارد دلار کلا صادر ميکند، وقتی ترکيه حدود ۱۲۰ ميليارد دلار کالا صادر ميکند، ۲۱ ميليارد دلار کالای صادراتی ايران رقمی نيست.
امروز، بيست و نهم مهر ماه، در ايران «روز ملی صادرات» نام گرفته و به همين مناسب مراسمی با حضور مسئولان ارشد اقتصادی و صادر کنندگان در کشور برگزار ميشود. اصولا صادرات غير نفتی چه جايی دارد در بازرگانی خارجی ايران به خصوص در رابطه با صادرات نفتی کشور؟
در مورد صادرات غير نفتی، مثل ديگر زمينه های اقتصادی، آمار اعلام شده از سوی منابع رسمی جمهوری اسلامی، به دلايل گوناگون، با ترديد های زياد روبرو هست. ولی برای جلوگيری از پيچيده شدن مسئله، اجازه بدهيد به همان آمار رسمی اکتفا کنيم.
گمرک جمهوری اسلامی ميگويد که در سال ۱۳۸۸، ايران در مجموع بيست و يک ميليارد دلار کالای غير نفتی صادر کرده که چهار ميليارد دلارش به عراق رفته، سه ميليارد دلار به چين، نزديک به سه ميليارد دلار به امارات و بقيه هم صادر شده به هند و افغانستان و غيره... برای اين که درک درستی داشته باشيم از وضعيت صادرات غير نفتی ايران، بايد قبل از همه مقايسه بکنيم آنرا با واردات کشور، که بر پايه ارقام گمرک، سال گذشته خورشيدی رسيد به پنجاه و پنج ميليارد دلار، حدود ۲.۶ برابر صادرات.
خلاصه کنيم، ايران از لحاظ ساختار بازرگانی خارجی اش، کشوری هست که حدود هشتاد در صد منابع ارزی اش از محل صدور نفت خام تامين ميشود و از اين لحاظ هنوز در رده واپس مانده ترين کشور های جهان سوم هست.
اگر بخواهيم ايران را، از لحاظ صدور کالا های غير نفتی، با کشور هايی مشابه مقايسه کنيم، به چه نتايجی ميرسيم؟
اين پرسشی هست بسيار مهم، چون که مسئولان جمهوری اسلامی معمولا عادت دارند ايران را با ايران مقايسه ميکنند و خوشحالند از اين که بگويند امسال ده در صد يا بيست در صد بر حجم صادرات غير نفتی ايران افزوده شد. راه درست تر اين هست که ايران را با دنيا و يا کشور های مشابه مقايسه کنند.
وقتی کشوری مثل مالزی ۱۷۰ ميليارد دلار و يا تايلند ۱۴۰ ميليارد دلار کلا صادر ميکند، وقتی ترکيه حدود ۱۲۰ ميليارد دلار کالا صادر ميکند، بيست و يک ميليارد دلار کالای صادراتی ايران رقمی نيست.
چه دشواری هايی وجود دارد در راه تغيير ساختار بازرگانی خارجی ايران و صدور کالا های غير نفتی؟
مشکل بسيار بزرگ، مثل هميشه، انزوای ايران هست. کشوری که خارج از سازمان جهانی تجارت هست، سرمايه خارجی کمی جذب ميکند و، مهم تر از همه، زير فشار تحريم های بين المللی است، نمی تواند در بازرگانی بين المللی نقش فعالی بر عهده بگيرد.
تنگنا های اقتصادی داخلی هم طبعا جلوی جهش صادراتی کشور را ميگيرد و امسال هم، مثل سال های گذشته، به مناسبت بيست و نهم مهر ماه، روز صادرات، صادر کنندگان ايرانی بر همين تنگنا ها تاکيد کرده اند از جمله تورم شديد و مهم تر از همه، نرخ ارز که به هيجوجه با واقعيت های اقتصادی کشور نمی خواند و به شدت ضد صادراتی است.
امروز، بيست و نهم مهر ماه، در ايران «روز ملی صادرات» نام گرفته و به همين مناسب مراسمی با حضور مسئولان ارشد اقتصادی و صادر کنندگان در کشور برگزار ميشود. اصولا صادرات غير نفتی چه جايی دارد در بازرگانی خارجی ايران به خصوص در رابطه با صادرات نفتی کشور؟
در مورد صادرات غير نفتی، مثل ديگر زمينه های اقتصادی، آمار اعلام شده از سوی منابع رسمی جمهوری اسلامی، به دلايل گوناگون، با ترديد های زياد روبرو هست. ولی برای جلوگيری از پيچيده شدن مسئله، اجازه بدهيد به همان آمار رسمی اکتفا کنيم.
گمرک جمهوری اسلامی ميگويد که در سال ۱۳۸۸، ايران در مجموع بيست و يک ميليارد دلار کالای غير نفتی صادر کرده که چهار ميليارد دلارش به عراق رفته، سه ميليارد دلار به چين، نزديک به سه ميليارد دلار به امارات و بقيه هم صادر شده به هند و افغانستان و غيره... برای اين که درک درستی داشته باشيم از وضعيت صادرات غير نفتی ايران، بايد قبل از همه مقايسه بکنيم آنرا با واردات کشور، که بر پايه ارقام گمرک، سال گذشته خورشيدی رسيد به پنجاه و پنج ميليارد دلار، حدود ۲.۶ برابر صادرات.
خلاصه کنيم، ايران از لحاظ ساختار بازرگانی خارجی اش، کشوری هست که حدود هشتاد در صد منابع ارزی اش از محل صدور نفت خام تامين ميشود و از اين لحاظ هنوز در رده واپس مانده ترين کشور های جهان سوم هست.
اگر بخواهيم ايران را، از لحاظ صدور کالا های غير نفتی، با کشور هايی مشابه مقايسه کنيم، به چه نتايجی ميرسيم؟
اين پرسشی هست بسيار مهم، چون که مسئولان جمهوری اسلامی معمولا عادت دارند ايران را با ايران مقايسه ميکنند و خوشحالند از اين که بگويند امسال ده در صد يا بيست در صد بر حجم صادرات غير نفتی ايران افزوده شد. راه درست تر اين هست که ايران را با دنيا و يا کشور های مشابه مقايسه کنند.
وقتی کشوری مثل مالزی ۱۷۰ ميليارد دلار و يا تايلند ۱۴۰ ميليارد دلار کلا صادر ميکند، وقتی ترکيه حدود ۱۲۰ ميليارد دلار کالا صادر ميکند، بيست و يک ميليارد دلار کالای صادراتی ايران رقمی نيست.
چه دشواری هايی وجود دارد در راه تغيير ساختار بازرگانی خارجی ايران و صدور کالا های غير نفتی؟
مشکل بسيار بزرگ، مثل هميشه، انزوای ايران هست. کشوری که خارج از سازمان جهانی تجارت هست، سرمايه خارجی کمی جذب ميکند و، مهم تر از همه، زير فشار تحريم های بين المللی است، نمی تواند در بازرگانی بين المللی نقش فعالی بر عهده بگيرد.
تنگنا های اقتصادی داخلی هم طبعا جلوی جهش صادراتی کشور را ميگيرد و امسال هم، مثل سال های گذشته، به مناسبت بيست و نهم مهر ماه، روز صادرات، صادر کنندگان ايرانی بر همين تنگنا ها تاکيد کرده اند از جمله تورم شديد و مهم تر از همه، نرخ ارز که به هيجوجه با واقعيت های اقتصادی کشور نمی خواند و به شدت ضد صادراتی است.
