از فرصت ۹۰ روزهای که دولت آمریکا برای تایید برجام دارد، حدود دو ماه باقی مانده است.
تا زمان فرارسیدن آن ضرب الاجل، دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، از کشورهای اروپایی خواسته است آنچه او اشکالات برجام می داند را برطرف کنند، و در عیراینصورت او تصمیم به ترک برجام خواهد گرفت. روز دوشنبه مایک پنس معاون رییس جمهور آمریکا بار دیگر بر این موضع پافشاری کرد.
یکی از مسایل مورد نظر رییس جمهوری آمریکا موضوع برنامه موشکی ایران است که در ماه‌های گذشته بسیار از آن انتقاد کرده و تحریم‌هایی را نیز درباره آن اعمال کرده است. درخواست آقای ترامپ در حالی مطرح شده که ایران در این ماهها بارها گفته است درباره موضوع موشکی، که بخشی از سیستم دفاعی است ،مذاکره نخواهد کرد.
در این مورد رادیوفردا با مارک فیتزپاتریک، مدیراجرایی انستیتوری بین المللی مطالعات استراتژیک در واشینگتن، گفتگو کرده است. آقای فیتزپاتریک در یک مقاله که هفته پیش منتشر کرده نوشته است کشورها معمولا درباره توانایی‌هایی که ندارند، راحتتر مذاکره می‌کنند.
شما در مقاله‌ای که اخیر با یکی از همکارانتان منتشر کردید، نوشته‌اید که کشورها معمولا درباره توانایی‌هایی که ندارند، راحتتر مذاکره می‌کنند. به نظرتان چرا ایران متفاوت از این قاعده عمل نخواهد کرد؟
ببینید ما می‌گوییم که همیشه راحتتر است کشورها را برای محدود کردن توانایی‌ای که ندارند، متقاعد کرد. از همین رو هم می‌گوییم که می‌توان ایران را ترغیب کرد که به دنبال موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما و بلند برد که در اختیار ندارد، نرود.
موضوع سخت گفتگو درباره ادامه کار بر روی موشک‌های میان‌برد است که می‌تواند برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شود. از همین رو شاید ایران قبول کند که درباره اینگونه برنامه‌ها محدودیتی را بپذیرد، چون تهران بر این موضوع پافشاری می‌کند که به دنبال سلاح هسته‌ای نیست.
موضوع سخت گفتگو درباره ادامه کار بر روی موشک‌های میان‌برد است که می‌تواند برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شود. از همین رو شاید ایران قبول کند که درباره اینگونه برنامه‌ها محدودیتی را بپذیرد، چون تهران بر این موضوع پافشاری می‌کند که به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و اینگونه سلاحها حرام هستند و برنامه هسته‌ای تنها برای تولید انرژی برای استفاده غیرنظامی است.
ایران احتیاج ندارد که طراحی موشکهایش د رراستای توانایی برای حمل سلاح باشد. برای همین می توان ایران را به قبول برخی محدودیت‌ها ترغیب کرد. اگر این کار را نکند، به خاطر اینگونه موشکها احتمالا با افزایش تحریم‌ها روبرو می‌شود.
در روزهای گذشته گزارشهایی از اسراییل حاکی از آن بوده که نخست وزیر این کشور از آمریکا خواهد خواست که برای موشک هایی با برد ۳۰۰ کیلومتر هم محدودیت اعمال کند. این در حالیست که آمریکا تا کنون درباره موشک‌های دوربرد اظهار نگرانی کرده بود. به نظرتان تا چه حد این درخواست که البته به صورت رسمی تایید نشده، واقع‌بینانه است؟
به نظرم اینکه اسراییل بخواهد حتی در زمینه موشک‌هایی با برد سیصد کیلومتر هم ایران محدود شود، درخواستی غیرواقع‌بینانه است.
ایران حاضر به دست کشیدن از همه موشکهایش نیست و نخواهد بود. برای ایران این موشکها شدیدا با دو موضوع دفاع و بازدارندگی عجین شده است. ایران پیشتر هدف حمله چنین موشک هایی با برد سیصد کیلومتر از سوی عراق بوده، و تلاش کرد به این موشکها دست پیدا کند و فکر نمی کنم حاضر باشد از آن دست بکشد. دلیل اینکه اسراییل حالا درباره این موضوع پافشاری می کند، به نظر من بخشی از یک ترفند است. اما اولویت اصلی باید سامانه موشکی با برد بیشتر باشد که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای خواهند داشت. اینگونه موشکها تهدیدی جدی تر برای اسراییل محسوب می شوند.
در این روزها ، اروپایی‌ها بسیار در زمینه موشکی فعال شده اند، خصوصا فرانسوی‌ها که وزیر خارجه‌شان در ایران بود و سعی می کند که ایران را برای مذاکره درباره برنامه موشکی‌اش بر سر میز بیاورد. حتی گزارشهایی از ایران حاکیست که سفر رییس جمهوری فرانسه به تهران به این موضوع بستگی دارد. در همین حال سه کشور اروپایی با آمریکا در برلین سومین دیدار خود را هفته آینده برگزار می کند. آیا ما وارد یک مرحله تازه می شویم که روندی مانند مذاکرات هسته‌ای خواهد داشت؟
من فکر نمی کنم روند مشابهی مانند مذاکرات هسته‌ای داشته باشد. به نظرم فرانسه، آمریکا و همچنین سایر کشورها خواستار انجام گفتگو با ایران درباره برنامه موشکی‌اش هستند.
فرانسه به چند دلیل هدایت این روند را بر عهده دارد. اول اینکه فرانسه نگران برنامه موشکی ایران است خصوصا که برخی از این موشکها با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده اند. فرانسه همچنین منافع ملی زیادی در خاورمیانه دارد و این موشکها را عامل برای بی‌ثبات کردن منطقه و منافع خود می‌بیند. دلیل دیگرِ فرانسه برای این اقدامات، یک دلیل تاکتیکی است.
فرانسه به چند دلیل هدایت این روند را بر عهده دارد. اول اینکه فرانسه نگران برنامه موشکی ایران است خصوصا که برخی از این موشکها با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده اند. فرانسه همچنین منافع ملی زیادی در خاورمیانه دارد و این موشکها را عامل برای بی‌ثبات کردن منطقه و منافع خود می‌بیند. دلیل دیگرِ فرانسه برای این اقدامات، یک دلیل تاکتیکی است.
فرانسه می خواهد برجام پابرجا بماند و پرزیدنت ترامپ تاکید کرده اروپایی‌ها با او همکاری کنند تا راهی برای محدودکردن موشک‌های ایران و تمدید محدودیت‌های برجام پیدا کنند. موضوع موشکی، از آن موضوعاتیست که می تواند در آن پیشرفت به دست آورد و فرانسه می خواهد برایش تلاش کند و در عین حال به ایالات متحده نشان دهند که چگونه فعالانه در این زمینه تلاش می کنند. می توان گفت به نوعی حتی با این کار سعی در آرام کردن ترامپ دارند تا از برجام خارج نشود.
شما پیشتر اشاره کردید که این موضوع دفاعی و بازدارندگی برای ایران بسیار مهم است. حتی روز دوشنبه وقتی علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی با وزیر خارجه فرانسه دیدار کرد، برخی ناظران گفتند که حضور با یونیفرم نظامی پیامی برای فرانسه در این زمینه بوده است. شما از چه جهت فکر می کنید که راهی برای پیشرفت در این زمینه وجود دارد؟
ایران تا کنون بارها گفته که احتیاجی به موشک با برد بیشتر از دوهزار کیلومتر ندارد. در نتیجه این می تواند یک نقطه آغاز باشد که تهران این اظهاریه خود را در گفتگو با سایر کشورها تبدیل به یک تعهد بکند. این احتیاج به برخی تغییرات در برنامه موشکی ایران دارد. موشک خرمشهر بردی بیش از دوهزار کیلومتر دارد که البته بستگی به سنگینی کلاهکی که حمل می کند دارد.
کلاهک بسیار سنگین این برد را به دو هزار کیلومتر می رساند اما در غیر اینصورت برد بیشتری دارد. این مثلا از آن دسته موضوعاتیست که باید درباره آن صحبت کرد و راهی یافت. در هر صورت من معتقدم چون ایران احتیاج به موشک با قابلیت حمل سلاح هسته‌ای ندارد، مبنایی برای یافتن توافق وجود دارد. ساده و سریع نخواهد بود اما سرانجام طرفها می توانند به نوعی توافق دست پیدا کنند.
