در جریان مذاکرات هسته ای بين سعيد جليلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، و خاوير سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در روز شنبه ۲۹ تير، در ژنو، که نمايندگان کشور های ۱+۵ نيز حضور داشتند، ايران يک سند غير رسمی دو صفحه ای را بين شرکت گنندگان توزيع کرد.
اين سند نشان می دهد که ايران ضمن ناديده گرفتن خواسته اصلی کشورهای گروه ۱+۵ ، يعنی توقف غنی سازی اورانيوم، صرفاً به دنبال گرفتن امتيازاتی از اين کشور ها است.
سند دو صفحه ای ايران هنوز علنی نشده، اما روزنامه نيويورک تايمز يک نسخه انگليسی آن را به دست آورده است.
اين سند دو صفحه ای «مداليته يا برنامه کاری برای گفت وگو های جامع» نام دارد و کلمه نان پیِپر (none paper ) در انتهای اين سند به غلط هجیّ شده است. کلمه nonpaper در زبان ديپلماسی به سند غير رسمی برای مذاکره اطلاق می شود.
به نوشته نيويورک تايمز برای کشورهای ۱+۵ محتوای اين سند غير رسمی همانقدر نااميد کننده بود که سبک نگارش آن. کشور های ۱+۵ انتظار داشتند که ايران با انتخاب راه بينابين به نوعی مصالحه تن دهد و راه را برای گفت وگوهای رسمی هموار کند. بدين معنی که ايران برای مدت شش هفته فعاليت های هسته ای خود را افزايش ندهد و از سانتريفيوژ های بيشتر استفاده نکند و در مقابل کشور های ۱+۵ نيز از اعمال تحريم های بيشتر خود داری کنند. به عبارت ديگر «توقف در برابر توقف».
اين روزنامه می نويسد : ايران در سند غير رسمی اش نه از فرمول «توقف در برابر توقف» سخنی به ميان آورده نه در جريان گفت وگوها در ژنو.
در نتيجه، برداشت کلی اين است که ايران می خواهد با اغوأ کشور های ۱+۵ آنها را به سوی گفت وگو های طولانی ، نامحدود و بدون هزينه سوق دهد و اگر اين سند ملاک عمل قرار گيرد، گفت وگو سالها به درازا خواهد کشيد.
نيويورک تايمز در ادامه می نويسد : اين سند نشان دهنده شيوه گفت وگوی ايران است و بار مسئوليت گفت وگو را به دوش طرف مقابل می گذارد. اين سند بيانی گنگ و مبهم دارد و غلط املائی کلمه «نان پيپر» در تقابل آشکار با روش موشکافانه دیپلمات های ايرانی است که بسیاری از آنها در سال ۲۰۰۳ از کار بیکار شدند.
اين روزنامه با توجه به خواسته های ايران در اين سند می نويسد: ايران خواستار حداقل سه دور گفت وگو با خاوير سولانا است و اگر کار به روال اين سند پيش رود پس از اين دور گفت وگو ها، لازم است حداقل چهار نشست در سطح وزيران خارجه کشورهای ۱+۵ و ايران تشکيل شود و در شروع اين نشست ها همه تحريم های عليه ايران ، چه از سوی شورای امنيت سازمان ملل و چه غير آن، بايد متوقف شود.
نیوریوک تایمز تصریح می کند: آنچه که می توان از اين سند فهميد اين است که ايران نمی خواهد درباره مسئله اصلی يعنی توقف غنی سازی اورانيوم مذاکره کند.
اين سند می گويد طرفين مذاکره لازم است از صحبت درباره مسائل جانبی که مي تواند سد راه پيشرفت گفت وگو ها باشد، خود دار ی کنند.
به باور اين روزنامه، کشور های گروه ۱+۵ مايل اند که ايران پيشنهاد «توقف در برابر توقف» را بپذيرد تا پس از آن گفت وگو های رسمی که حاوی مشوق های اقتصادی، فناوری ، امنيتی و سياسی است، پا گيرد. امّا شروع اين کار منوط به توقف غنی سازی در طول گفت وگو ها است.
این روزنامه در ادامه نوشته است : سند دو صفحه ای ايران به سه نکته توجه دارد. اول ، گرفتن امتيازات از کشور های ۱+۵ در جريان مذاکرات همه جانبه. دوم ، لغو تحريم های بين المللی عليه ايران و بالاخره احاله پرونده هسته ای ايران از شورای امنيت سازمان ملل به آژانس بين المللی انرژی اتمی.
نيويورک تايمز در خاتمه می نويسد: ايران می خواهد که فقط آژانس به مسئله هسته ای ايران بپردازد.
فرانسه، بريتانيا، روسيه، آمريکا و چين همراه با آلمان، کشورهای موسوم به گروه ۱+۵، ماه گذشته برای پايان دادن به بحران هسته ای ايران، يک بسته پيشنهادی شامل مشوق های هسته ای و اقتصادی به تهران ارائه کردند.
اين کشورها می کوشند از طريق سياست های دو سويه؛ تحريم و تشويق، ايران را وادار کنند فعاليت های مربوط به غنی سازی اورانيوم را متوقف کنند.
