قطر که طی سال‌های گذشته رشد ۴۰ درصدی صادرات گاز تولیدی از میدان مشترک با ایران را هدف‌گذاری کرده بود، اکنون می‌گوید این رقم را به ۸۵ درصد افزایش خواهد داد.
قطر هم‌اکنون سالانه ۷۷ میلیون تن صادرات گاز مایع دارد و طی دو سال گذشته با سرمایه‌گذاری ۲۹ میلیارد دلاری و جذب شرکت‌های بین‌المللی، صادرات سالانه ۱۱۰ میلیون تن گاز مایع (ال‌ان‌جی) تا سال ۲۰۲۶ را هدف‌گذاری کرده بود.
سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر روز یکشنبه ۶ اسفند اعلام کرده رشد صادرات گاز کشور در سال‌های بعدی نیز ادامه خواهد داشت و تا سال ۲۰۳۰ به رقم عظیم ۱۴۲ میلیون تن در سال اوج خواهد گرفت.
این رقم معادل ۱۹۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و برابر نصف مصرف گاز کل اتحادیه اروپا است.
آقای الکعبی که هم‌زمان رئیس شرکت «قطر انرژی» مسئول توسعه حوزه گاز این کشور است، همچنین گفت تحقیقات جدید نشان می‌دهد ذخایر واقعی میدان «گنبد شمالی»، که در ایران «پارس جنوبی» خوانده می‌شود، ۶.۷ تریلیون متر مکعب بیشتر از پیش‌بینی‌های قبلی است.
او در این زمینه اعلام کرد: «طبق بررسی‌های جدید، این میدان بیش از ۵۶ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی دارد و ما دست‌کم ۵۰ سال حجم عظیمی از گاز برای صادرات داریم».
دو سوم میدان مشترک یاد شده در آب‌های قطر و یک سوم در آب‌های ایران واقع است.
البته قطر به غیر از گاز مایع، ۲۰ میلیارد متر مکعب نیز صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله «دلفین» به امارات دارد.
در مجموع قطر پارسال ۱۲۶ میلیارد متر مکعب صادرات گاز طبیعی و مایع داشت و قرار است این رقم تا سال ۲۰۲۶ به ۱۷۰ میلیارد متر مکعب و تا سال ۲۰۳۰ به ۲۱۵ میلیارد متر مکعب اوج بگیرد.
چنین حجم عظیمی از صادرات گاز در حالی است که ایران، شریک قطر در پارس جنوبی، در سال ۲۰۲۲ تنها ۱۸ میلیارد متر مکعب صادرات گاز به عراق و ترکیه داشت و آمارهای ترکیه نشان می‌دهد وارداتش از ایران طی سال ۲۰۲۳ نصف شده و عراق نیز از کاهش چشمگیر تحویل گاز ایران از پاییز امسال خبر داده است.
در لایحه بودجه سال آینده، دولت ابراهیم رئیسی تنها صادرات ۱۱ میلیارد متر مکعب گاز را هدف‌گذاری کرده که ۴۰ درصد کمتر از پارسال است.
همچنین بخش ایرانی پارس جنوبی از سال گذشته میلادی با ورود به نیمه دوم عمر خود، با افت فشار و تولید مواجه شده است.
قطر برای جلوگیری از افت تولید میدان، سال‌ها پیش با کمک شرکت‌های غربی سکوهای ۲۰ هزار تنی (۱۵ برابر سکوی بخش ایرانی) و کمپرسورهای عظیم نصب کرده و طی دو سال گذشته رشد چشمگیر تولید گاز را هدف‌گذاری کرده و در همین زمینه طی یک سال گذشته ۲۹ میلیارد دلار قرارداد جدید با غول‌های انرژی آمریکایی و اروپایی امضا کرده است.
تکنولوژی سکوهای ۲۰ هزار تنی با قابلیت حمل کمپرسورهای عظیم تنها در انحصار چند شرکت انگشت‌شمار غربی است.
ایران بعد از برجام قراردادی ۵ میلیارد دلاری با شرکت توتال فرانسه برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، از جمله ساخت و نصب یک سکوی ۲۰ هزار تنی با دو کمپرسور امضا کرد، اما توتال بعد از تحریم‌های آمریکا این پروژه را رها کرد.
ایران ۱۰ تا ۱۵ سکوی ۲۰ هزار تنی به ارزش ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار نیاز دارد تا تنها سطح تولید پارس جنوبی را حفظ کند.
گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس و شرکت ملی گاز ایران حاکی است که هم‌اکنون کشور سالانه با ۴۵ میلیارد متر مکعب کسری گاز مواجه است و این رقم تا یک دهه آینده سه برابر خواهد شد و عملا ایران مجبور خواهد شد نفت صادراتی را جایگزین جبران کسری گاز کند.
وضعیت همسایه‌های دیگر ایران
قطر تنها چشم به توسعه میادین داخلی ندارد. هلدینگ «یو‌سی‌سی» قطر هفته گذشته یک قرارداد ۱۱ میلیارد دلاری با قزاقستان امضا کرد که شامل ساخت دو پالایشگاه گازی برای پروژه «کاشاغان»، بزرگترین میدان نفتی دریای خزر، است.
شرکت نفت ابوظبی امارات نیز مرداد امسال ۳۰ درصد از سهم میدان بزرگ گازی «آبشرون» جمهوری آذربایجان در دریای خزر را خریداری کرد و شرکت «دراگون اویل» این کشور که تاکنون شش میلیارد دلار در دو میادین گازی ترکمنستان در دریای خزر سرمایه‌گذاری کرده، ماه گذشته اعلام کرد توسعه یک میدان دیگر را آغاز کرده و در نظر دارد مجموع تولید نفت و گاز از این میادین را تا دو سال آینده ۴۰ درصد افزایش دهد.
کشورهای همسایه ایران در دریای خزر تاکنون ۱۶۰ میلیارد دلار در میادین نفت و گاز این دریا سرمایه‌گذاری کرده و در سال ۲۰۲۳ روزانه ۱.۲ میلیون بشکه نفت و ۱۴۰ میلیون متر مکعب تولید گاز از ذخایر این دریا داشتند.
ایران تنها کشور ساحلی دریای خزر است که تولیدی از میادین نفت و گاز آن ندارد.
در میان دیگر کشورهای عربی همسایه ایران، عمان تولید گازش را طی سال گذشته میلادی ۳.۶ درصد افزایش داده و به ۵۴ میلیارد متر مکعب رساند. این کشور نیز سالانه ۱۵ میلیارد متر مکعب صادرات ال‌ان‌جی دارد.
شرکت ملی نفت عربستان، آرامکو، نیز پارسال ۵۰ میلیارد دلار در میادین نفت و گاز خود سرمایه‌گذاری کرد.
این در حالی است که حجم سرمایه‌گذاری سالانه ایران در میادین نفت و گاز طی چند سال گذشته حدود سه میلیارد دلار بوده است.
کویت نیز در نظر دارد تا پایان سال آینده ۴۳ میلیارد دلار در میادین نفت و گاز خود سرمایه‌گذاری جدید انجام دهد.
