سازمان منع سلاحهای شیمیایی در گزارشی که روز دوشنبه ۲۳ فروردین منتشر شد گفت: «شواهد قابل اتکایی» به دست آورده است که نشان میدهد نیروی هوایی سوریه در فوریه ۲۰۱۸ در جریان حملات به یک منطقه مسکونی در ناحیه ادلب که تحت کنترل شورشیان بود از یک بمب حاوی ماده شیمیایی کلر استفاده کرده است.
حکومت سوریه هنوز به این بیانیه واکنش نشان نداده است. حکومت سوریه و روسیه، متحد نظامی آن همواره استفاده از سلاحهای شیمیایی توسط نیروهای دولتی را تکذیب و ادعا کردهاند که چنین حملاتی از سوی مخالفان برای مقصد جلوه دادن رژیم سوریه صحنهسازی شده است.
بخش تحقیقات سازمان منع سلاحهای شیمیایی در گزارش خود گفت نیروی هوایی سوریه ماده شیمیایی کلر را به صورت یک بمب بشکهای روی محله «الطلیل» در شهر سراقب پرتاب کرده است ولی بر اثر آن کسی کشته نشده است.
این گزارش میافزايد که غروب روز چهارم فوریه ۲۰۱۸ دوازده نفر از ساکنان این محله دچار عوارضی نظیر سرگیجه، تنگی نفس، سرفه و خارش و التهاب چشم شدند که عوارض معمول مسمومیت با مواد شیمیایی هستند.
طبق قوانین بینالمللی، ماده شیمایی کلر جز مواد سمی ممنوعه تلقی نمیشود. ولی طبق کنوانسیون سلاحهای شیمیایی مصوب سال ۱۹۹۷ که نظارت بر آن برعهده سازمان منع سلاحهای شیمیایی است کاربرد هرگونه ماده شیمیایی در درگیریهای نظامی ممنوع است.
جنگ داخلی سوریه با سرکوب بیرحمانه و خونین اعتراضات علیه حکومت سوریه آغاز شد و به سرعت به یک بحران منقطهای بدل شد. روسیه و ایران از رژیم بشار اسد حمایت کرده و در مقابل آمریکا، ترکیه و برخی از کشورهای عربی از گروههای شورشی و مخالف رژیم بشار اسد حمایت میکنند.
در آوریل ۲۰۲۰ نیز بخش تحقیقات سازمان منع سلاحهای شیمیایی در گزارش دیگری اعلام کرد که هواپیماها و هلیکوپترهای ارتش سوریه در حملات خود به روستاهای منطقه حما در مارس ۲۰۱۷ از بمبهای حاوی کلر و گاز مخرب اعصاب سارین استفاده کردهاند.
این نهاد در گزارش جدید خود نیز نیروهای مسلح سوریه را متهم کرده است و میگوید: «شواهد قانعکنندهای» وجود دارد که ثابت میکند بمب حاوی ماده کلر از یک هلیکوپتر ارتش سوریه پرتاب شده است.
این گزارش میافزاید: «در جریان حملات مستمر به شهر سراقب، یک هلیکوپتر نیروی هوایی سوریه با کد آلفا- ۲۵۳ که جزو واحد موسوم به 'نیروی ببر' است حداقل یک بمب بشکهای روی مناطق شرقی شهر سراقب پرتاب کرد. بر اثر انهدام این بشکه هنگام اصابت به زمین ماده سمی کلر در هوای منطقه پخش شد و حداقل ۱۲ نفر که مشخصات آنها ثبت شده است دچار مسمومیت شدند».
واحد موسوم به «نیروی ببر» یکی از واحدهای زبده ارتش سوریه است و در عملیات تهاجمی برای بازپسگیری مناطق تحت کنترل شورشیان نقش مهمی ایفا میکند.
سازمان منع سلاحهای شیمیایی در بخش دیگری از گزارش خود خاطر نشان میکند: «همه شواهد حاکی از استقرار و عمليات نیروی ببر در اطراف شهر سراقب است. تحقیقات نشان داده که درست در لحظه متصاعد شدن گاز کلر یک هلیکوپتر متعلق به این واحد بر فراز محل بمباران در حال پرواز بوده است».
این نهاد میافزاید که در تحقیقات خود احتمال پخش گاز کلر به دلایلی غیر از حمله هلیکوپتر ارتش سوریه را به دقت بررسی کرده ولی هیچ شواهدی وجود ندارد که ثابت کند این حادثه توسط نیروهای مخالف رژیم صحنهسازی شده است.
بخش تحقیقات سازمان منع سلاحهای شیمیایی میگوید نام افراد دخيل در این حمله را پیدا کرده ولی مشخصات آنها در گزارش منتشر نشده است.
تحقیقات مشترک این نهاد و سازمان ملل متحد در سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ نیز به این نتیجه رسیده بود که نیروهای دولتی سوریه در موارد متعددی از بمبهای بشکهای حاوی کلر و گاز مخرب اعصاب سارین استفاده کرده و پیکارجویان گروه «خلافت اسلامی» نیز در چندین حمله گاز سمی خردل به کار بردهاند.