تنش میان اسرائیل و حزب‌الله لبنان که بیش از هشت ماه از آغاز آن می‌‌گذرد، اکنون به مرحله‌ای خطرناک رسیده است؛ تا جایی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز ۱۶ خرداد بار دیگر تهدید به «اقدام محکم» علیه لبنان کرده و آمریکا را نیز به واکنش وا داشته است.
دلیل تنش چیست؟
تنش در مرز لبنان و اسرائیل با شروع جنگ غزه بالا گرفت. حملات راکتی و پهپادی حزب‌الله لبنان به اسرائیل، از روز ۱۶ مهر ۱۴۰۲، یک روز پس از حملۀ غافلگیرکنندۀ گروه افراطی حماس به شهرها و شهرک‌های اسرائیلی آغاز شد. حماس از سوی آمریکا و اروپا، گروهی تروریستی شناخته می‌شود. حملۀ روز ۱۵ مهر (هفتم اکتبر) حماس، آغازگر جنگ غزه بود.
حزب‌الله لبنان که از سوی جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌شود و متحد حماس است، می‌گوید که هدفش از حملات به اسرائیل، حمایت از فلسطینی‌ها در نوار غزه است.
خشونت، یکی از پیامدهای منطقه‌ای جنگ غزه است که گروه‌های مسلح تحت حمایت تهران در جای‌جای منطقه را به خود جذب کرده است.
حزب‌الله لبنان، قدرتمند‌ترین گروه در میان مجموعه‌ای از گروه‌ها است که از سوی تهران حمایت شده و «محور مقاومت» خوانده می‌شود.
با وجود این‌که تنش میان اسرائیل و حزب‌الله با جنگ غزه مرتبط است، اما محرک‌های خودش را دارد.
درگیری‌های بی‌شمار گذشته
اسرائيل و حزب‌الله تا کنون در موارد متعددی درگیر جنگ شده‌اند. آخرین درگیری گسترده میان دو طرف سال ۱۳۸۵ بود که به جنگ ۳۳ روزه شهرت دارد. آن جنگ وقتی آغاز شد که گروه حزب‌الله در عملیاتی، با شکستن خط مرزی بین لبنان و اسرائيل، دو سرباز اسرائیلی را کُشت و اجساد آن‌ها را ربود.
ایدئولوژی حزب‌الله تا حدود زیادی بر پایۀ دشمنی با اسرائیل بنا شده است. این گروه را سپاه پاسداران در سال ۱۳۶۱، با هدف اعلام‌شدۀ جنگ علیه نیروهای اسرائیلی که در آن سال به لبنان یورش برده و بخش‌هایی از آن را اشغال کرده بودند، تأسیس کرد.
حدود ۱۸ سال جنگ چریکی میان اسرائیل و حزب‌الله در جریان بود، تا آن‌که در سال ۱۳۷۹، اسرائيل تصمیم به خروج از جنوب لبنان گرفت.
حزب‌الله، اسرائیل را کشوری نامشروع می‌داند که در سرزمین‌های اشغال‌شدۀ فلسطینی برپا شده؛ از این رو خواهان نابودی آن است.
پیامدهای تنش کنونی
تنش جاری تا کنون پیامدهایی برای هر دو طرف داشته است. هزاران نفر از ساکنان دو طرف مرز، مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند.
حملات هوایی اسرائيل، مناطق محل فعالیت حزب‌الله در جنوب و درۀ بقاع در نزدیکی مرزهای سوریه را در هم کوبیده است. اسرائیل مناطق دیگری را نیز بمباران کرده، از جمله حمله‌ای که دی‌ماه گذشته به کشته شدن صالح العاروری، نایب‌رئیس دفتر سیاسی حماس، در حومۀ جنوبی بیروت پایتخت لبنان انجامید.
حملات اسرائیل تا کنون به کشته شدن حدود ۳۰۰ تن از نیروهای حزب‌الله لبنان و بنا بر آمار خبرگزاری رویترز، به کشته شدن حدود ۸۰ غیرنظامی منجر شده است.
اسرائیل می‌گوید که حملات حزب‌الله تا کنون، به کشته شدن ۱۹ سرباز و ۱۰ غیرنظامی اسرائیلی انجامیده است.
در اسرائیل، فرار شمار زیادی از ساکنان مناطق شمالی، بحران سیاسی خطیری ایجاد کرده است. مسئولان اسرائيلی امیدوارند بتوانند پیش از آغاز سال تحصیلی جدید، زمینه را برای بازگشت خانواده‌ها به خانه‌های‌شان فراهم کنند.
احتمال گسترش بحران
با وجود شدت تنش‌های جاری، اما وضعیت همچنان «کنترل‌شده» به‌شمار می‌رود.
پس از آن‌که حزب‌الله در روزهای اخیر بر وسعت و شدت حملات خود به شمال اسرائیل افزود، مقام‌های اسرائیلی از جمله بنیامین نتانیاهو، تهدید به آغاز جنگ گسترده علیه لبنان کردند.
هرتزی هالیوی، فرمانده ارتش اسرائیل، نیز در جریان بازدید از جبهۀ شمالی، در جمع فرماندهان نظامی اسرائیلی گفت: «ما به زمان تصمیم‌‌گیری نزدیک می‌شویم. ارتش دفاعی اسرائیل، برای این تصمیم کاملاً آماده است.»
او تصریح کرد: «هشت ماه است حملاتی انجام می‌دهیم، حزب‌الله بهای بسیار سنگینی می‌پردازد. در روزهای اخیر، حزب‌الله بر شدت حملاتش افزوده. ما برای جنگ کاملاً آماده‌ایم. تمرین در عالی‌ترین سطح ستاد کل نیروهای مسلح برای انتقال به جنگ در شمال، در جریان است.»
شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان، روز ۱۵ خرداد گفت که این گروه برای گسترش تنش تلاش نمی‌کند «اما حزب‌الله برای هر جنگی که علیه آن تحمیل شود، آماده است».
نعیم قاسم که با شبکه خبری الجزیره گفت‌وگو می‌کرد، افزود: «حزب‌الله تا کنون تنها از بخش کوچکی از توانایی‌های خود استفاده کرده است». او تهدید کرد که هر اقدام اسرائیل برای گسترش جنگ، نتیجۀ دیگری جز به بار آمدن «خرابی، ویرانی و آوارگی» در اسرائیل نخواهد شد.
جنگ‌های گسترده تا امروز آسیب‌های بزرگی به دو طرف زده است. در جنگ سال ۱۳۸۵، بخش‌های وسیعی از حومۀ جنوب بیروت (ضاحیه) که در کنترل حزب‌الله قرار دارد، با خاک یکسان شد. فرودگاه بیروت هم ویران شد و شمار زیادی از جاده‌ها و پل‌ها و دیگر زیرساخت‌های لبنان تخریب شدند. علاوه‌بر این‌ها، حدود یک میلیون لبنانی نیز از خانه‌های خود گریختند.
در اسرائیل حدود ۳۰۰ هزار نفر از منازل خود فرار کردند و حدود دو هزار خانه منهدم شد.
در مقایسه با سال ۱۳۸۵، اکنون سامانۀ تسلیحات حزب‌الله بزرگ‌تر است. این گروه مدعی است موشک‌هایی در اختیار دارد که به وسیلۀ آن‌ها می‌تواند همۀ مناطق اسرائیل را هدف قرار دهد.
مهرماه گذشته،حزب‌الله بخشی از توانایی‌های تسلیحاتی خود را به نمایش گذاشت. این گروه یک پهپاد اسرائیلی را سرنگون کرد، مناطقی در اسرائیل را با پهپادهای انفجاری هدف قرار داد و موشک‌های هدایت‌شوندۀ پیشرفته‌تری به سوی اسرائیل شلیک کرد.
تلاش‌ها برای جلوگیری از گسترش تنش
آمریکا و فرانسه برای جلوگیری از گسترش تنش در مرز اسرائیل و لبنان و تبدیل شدن آن به جنگی فراگیر تلاش می‌کنند.
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجۀ آمریکا، پنج‌شنبه ۱۷ خرداد گفت: « ما به تلاش برای دست‌یابی به راه‌حل دیپلماتیک ادامه می‌دهیم. ما خواهان تشدید تنش نیستیم، زیرا از سویی تنها به کشته شدن شمار بیشتری از اسرائیلی‌ها و لبنانی‌ها منجر می‌شود، و از سوی دیگر به امنیت اسرائیل و به ثبات منطقه، آسیبی بزرگ خواهد زد».
دو روز پیش از آن، آقای میلر گفته بود: «شنیدیم که رهبران اسرائیل می‌گویند راه‌حل دیپلماتیک را ترجیح می‌دهند. به روشنی ما این راه حل را ترجیح می‌دهیم.»
حزب‌الله لبنان که از سوی آمریکا گروهی تروریستی شناخته می‌شود، می‌گوید از توافقی که به سود لبنان باشد، استقبال می‌کند ولی تا وقتی اسرائیل حملاتش به غزه را متوقف نکند، نمی‌توان در این باره وارد گفت‌وگو شد.
آقای نتانیاهو روز ۱۶ خرداد در جریان بازدید از مناطق شمال اسرائیل گفت: «هرکس گمان کند ما دست‌بسته خواهیم ایستاد، سخت در اشتباه است. ما آمادۀ اقدامی محکم در شمال هستیم. امنیت را از هر راه ممکن، به شمال باز خواهیم گرداند.»
بهمن‌ماه گذشته، فرانسه پیشنهادی به دولت لبنان ارائه کرد که خواستار عقب‌نشینی نیروهای حزب‌الله تا فاصله ۱۰ کیلومتری مرز با اسرائیل و آغاز مذاکراتی با هدف حل‌وفصل اختلاف‌ها بر سر مرز زمینی بین لبنان و اسرائیل است.
لبنان مزارع شبعا را که در اشغال اسرائیل است، خاک خود می‌داند. اختلافات دو طرف در مرز دریایی، در توافقی نامنتظره که آموس هوکشتاین، دیپلمات آمریکایی، میانجی آن بود در سال ۲۰۲۲ حل‌وفصل شد.
