سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با ابراز تأسف از تصمیم ایران به خاموش نگه داشتن دوربینهای نظارتی آژانس، تأکید کرد که کاهش شفافیت از سوی تهران تنها بحران هستهای ایجاد شده توسط ایران را عمیقتر میکند.
ند پرایس در کنفرانس خبری روز دوشنبه سوم مرداد خود، یادآور شد که درخواست روشن جامعه جهانی از ایران، شفافیت بیشتر است، و پاسخ ایران به این خواسته، ارائه شفافیت کمتر از طریق خاموش کردن دوربینهایی که فعالیت آنها مرتبط با برجام بود، تأسفآور است.
او که سؤالی در مورد اظهارات اخیر رئیس سازمان انرژی اتمی ایران پاسخ میداد، افزود که تداوم کاهش شفافیتهای مرتبط با برجام، تنها چالشهای مرتبط با بازگشت احتمالی متقابل به برجام را پیچیدهتر میکند.
روز دوشنبه محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در مورد خاموش بودن دوربینهای نظارتی آژانس گفت در صورت برقراری «اتهامها» دلیلی ندارد که «دوربینها به جا بماند».
آقای اسلامی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی متهم به تلاش برای ساختن بمب اتمی است، گفته بود که «آن دوربینها برای رفع این اتهام بوده، اما اگر قرار است آن اتهامها پابرجا بماند، دلیلی ندارد که دوربینها به جای بماند».
در پی صدور قطعنامه شورای حکام آژانس در ۱۸ خرداد امسال بهدلیل عدم همکاری جمهوری اسلامی با این نهاد بینالمللی، سازمان انرژی اتمی ایران در واکنش تلافیجویانه اقدام به خاموش کردن دهها دوربین نظارتی آژانس و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته در شماری از تأسیسات هستهای ایران کرد.
در این زمینه رافائل گروسی مدیرکل آژانس روز جمعه در گفتوگویی با روزنامه «ال پائیس» گفت که آژانس طی «حدوداً پنج هفته گذشته» امکان نظارتی «بسیار محدودی» در مورد فعالیتهای هستهای ایران داشته است.
مدیرکل آژانس از این چند هفته بهعنوان دوره «نابینایی تحمیلی» یاد کرد و با تشبیه بازگشت به برجام به پازل افزود: «بازسازی این پازل غیرممکن نیست، اما کاری بسیار پیچیده است و شاید توافقات خاص نیاز داشته باشد».
او همچنین تأکید کرد در شرایطیکه برنامه هستهای جمهوری اسلامی بهسرعت در حال پیشرفت است، اگر بنا باشد توافقی صورت بگیرد، برای او «بسیار دشوار» خواهد بود که ارزیابی دقیق و قابلاتکایی در مورد فعالیتهای هستهای ایران از این دوره ارائه دهد.
آقای گروسی روز دوشنبه نیز به شبکه خبری سیانان گفت که «جمهوری اسلامی بدون نظارت و بازرسیهای آژانس، در حال پیش بردن برنامههای هستهای خود است و اگر توافقی حاصل نشود، وارد مرحلهای بسیار نامشخص خواهیم شد».
او با بیان اینکه جمهوری اسلامی، غنیسازی اورانیوم را در سطح بسیار بالایی ادامه میدهد، گفت آژانس، اطلاعاتی در اختیار ندارد که ثابت کند جمهوری اسلامی ایران، در حال ساخت بمب اتمی است اما تلاشها و نحوه عملکرد حکومت ایران نشانگر حرکت آنها به این سمت است.
ایران اخیراً از زبان کمال خرازی، مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی گفته بود که قادر است تنها ظرف چند روز «میزان غنیسازی اورانیوم را از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد» و حتی «به ۹۰ درصد نیز» برساند.
آقای خرازی در گفتوگویی با الجزیره یادآور شده بود که جمهوری اسلامی توان فنی ساخت سلاح هستهای را دارد اما «فعلاً» تصمیمی برای این اقدام ندارد.
برنامه هستهای ایران یکی از محورهای اصلی نگرانیهای غرب و کشورهای منطقه است، بهویژه آنکه تلاشها برای احیای توافق هستهای ایران به بنبست خورده است.
جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، هفته گذشته در سفر خود به خاورمیانه در گفتوگو با مقامات اسرائیل و عربستان سعودی بار دیگر تأکید کرد که اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند.
اسرائیل که از منتقدان اصلی توافق هستهای ایران بود، اخیراً بار دیگر از جامعه جهانی خواست پیش از آن که «دیر» شود، برنامه هستهای جمهوری اسلامی را «متوقف» کند.