انتخابات رياست جمهوری در ايالات متحد آمريکا روز چهارم نوامبر برابر با سيزدهم آبان ماه سال جاری برگزار خواهد شد.
اين انتخابات به دليل چالش های بزرگی که دولت کنونی آمريکا به رهبری حزب جمهوری خواه چه در زمينه اقتصادی در داخل آمريکا و چه در زمينه سياست خارجی به ويژه جنگ در عراق با آن روبه رو است، در مقايسه با انتخابات چند دهه گذشته با شور و هيجان بيشتری همراه شده است.
شرکت هيلاری کلينتون به عنوان اولين زن و باراک اوباما به عنوان اولين رنگين پوست نامزد مقام رياست جمهوری از يک سو شور و هيجان اين انتخابات را چند برابر کرده و از سوی ديگر رقابت شديد دونامزد حزب دموکرات و ناروشن بودن چگونگی پايان اين رقابت، به اين انتخابات ويژگی خاصی داده است.
- بر خلاف دوره های پيشين، ايرانی ها در اين دوره از انتخابات رياست جمهوری علاقه بيشتری به انتخابات و شرکت در آن نشان می دهند و به نظر می رسد که اکثر ايرانی ها به دموکرات ها گرايش پيدا کرده اند و ظاهرا به باراک اوباما يکی از نامزدهای دموکرات ها علاقه بيشتری نشان می دهند.
جرج بوش، رييس جمهوری کنونی آمريکا از حزب جمهوری خواه پس از دو دوره رياست جمهوری به لحاظ قانونی حق نامزدی مجدد ندارد و حزب جمهوری خواه بسيار سريع تر از حزب دموکرات بر سر نامزدی جان مک کين برای مقام رياست جمهوری به توافق رسيد.
انتخابات اين دوره رياست جمهوری در آمريکا تنها در خود اين کشور با علاقه و هيجان دنبال نمی شود، بلکه ناظران و تحليلگران سياسی در سراسر گيتی با کنجاوی پيگير اين انتخابات هستند.
برای جامعه ايران هم اين انتخابات از اين جهت می تواند سرنوشت ساز باشد که نتيجه اين انتخابات می تواند بهبود روابط ايران و آمريکا و يا در پيش گرفتن سياستی سخت تر از سوی آمريکا در برابر ايران را به همراه داشته باشد.
گذشته از اهميت سياسی انتخابات رياست جمهوری آمريکا نظام انتخاباتی برای تعيين نامزدهای احزاب و چگونگی انتخاب نامزد نهايی يک حزب به اين انتخابات پيچيدگی ويژه ای داده است.
به گفته کورش همايون پور، مدير برنامه ريزی فدرال آموزش عالی در واشينگتن (Higher Education Association) و از نامزدهای پيشين مجلس نمايندگان آمريکا برای حزب دموکرات، هر حزب برای انتخاب نامزد خود سيستم ويژه خويش را دارد که اين سيستم هم در هر ايالت متفاوت است.
آقای همايون پور به راديو فردا می گويد:« گذشته از آن، هرکس می تواند در آمريکا خود را نامزد مقام رياست جمهوری کند و بر پايه اعتقادات سياسی خود برای يک حزب فعاليت کند؛ بنابراين ساختار حزب در آمريکا قابل مقايسه با ساختار احزاب در اروپا نيست.»
وی می افزايد:«در کشورهای ديگر احزاب دارای تشکيلات و مرامنامه خود هستند و اعضای يک حزب دارای کارت عضويت هستند و پيرو سياست های حزب؛ در حالی که در آمريکا اين ساختار حزبی وجود ندارد و احزاب سياست خاص ندارند وهواداران احزاب هم کارت عضويتی ندارند که وابستگی به يک حزب را نشان دهد.»
کورش همايون پور می گويد:«بنابراين احزاب دموکرات جمهوری خواه کسی را نامزد نمی کنند. بلکه هرکسی می تواند نامزدی خود را اعلام کند و حتی مثلا يک هوادارحزب دموکرات می تواند خود رانامزد انتخابات برای حزب جمهوری خواه بکند. منتها پيشرفت و پيروزی يک نامزد بستگی به توانايی وی برای تامين هزينه های انتخاباتی دارد.»
- ايرانيان آمريکايی هنوز دموکرات ها را به خاطر انقلاب ايران نبخشيده اند، اما به نظر می رسد که آمريکايی های ايرانی تبار در اين دوره از انتخابات گرايش بيشتری به دموکرات ها دارند.
آقای همايون پور در باره گرايش آمريکايی های ايرانی تبار و نقش آنان در انتخابات می گويد:« بر خلاف دوره های پيشين، ايرانی ها در اين دوره از انتخابات رياست جمهوری علاقه بيشتری به انتخابات و شرکت در آن نشان می دهند و به نظر می رسد که اکثر ايرانی ها به دموکرات ها گرايش پيدا کرده اند و ظاهرا به باراک اوباما يکی از نامزدهای دموکرات ها علاقه بيشتری نشان می دهند.»
به گفته آقای همايون پور، باراک اوباما نامزد حزب دموکرات و رييس جمهوری آينده ايالات متحد آمريکاست.
شايان سميعی، استاد رشته علوم سياسی در دانشگاه لويولا در واشينگتن و يکی از هواداران حزب جمهوری خواه نيز در باره نظام انتخاباتی آمريکا به راديو فردا می گويد:« برابر قوانين آمريکا هيچ حزبی حق تامين هزينه های انتخاباتی يک نامزد را ندارد، بلکه هر نامزد و دوستان و هواداران اومعمولا با تشکيل گروه های هوادار اقدام به جمع آوری پول برای تامين هزينه های انتخاباتی خود می کنند.»
آقای سميعی می افزايد:«بنابراين نقش مردم در انتخاب نامزدها اين است که با پشتيبانی از يک نامزد به حزب مورد علاقه خود می گويند، نامزد مورد علاقه ما اين است و از حزب می خواهند که اين شخص را به عنوان نامزد حزب مورد پشتيبانی قرار دهد.»
وی در باره پيش بينی رفتار انتخاباتی ايرانيان درانتخابات می گويد:« ايرانيان آمريکايی هنوز دموکرات ها را به خاطر انقلاب ايران نبخشيده اند، اما به نظر می رسد که آمريکايی های ايرانی تبار در اين دوره از انتخابات گرايش بيشتری به دموکرات ها دارند.»
شايان سميعی بر اين باور است که جامعه آمريکايی هنوز آمادگی پذيرش يک رنگين پو ست و يا يک زن به عنوان رييس جمهوری را ندارد و بنابراين، جان مک کين نامزد حزب جمهوری خواه شانس بيشتری برای پيروزی دارد.
- انتخاب نامزد دموکرات ها به رياست جمهوری آمريکا و تنش زدايی در روابط ايران و آمريکا می تواند به پيشبر دموکراسی در ايران هم کمک کند، در حالی که جان مک کين نامزد جمهوری خواهان احتمالا سياست تندتری در قبال ايران در پيش خواهد گرفت.
عليرضا حقيقی، استاد رشته علوم سياسی در دانشگاه تورنتو در کانادا با اشاره به اينکه انتخابات در آمريکا در حقيقت انتخابات در ۵۲ کشور است و کاملا با سيستم انتخاباتی با مثلا کانادا متفاوت است، می گويد:« انتخابات در آمريکا به دليل اينکه اين کشور فرماندهی اقتصادی و نظامی جهان را در دست دارد، در خارج از مرزهای آمريکا هم مورد توجه است.»
آقای حقيقی در باره اهميت اين انتخابات برای روابط ايران و آمريکا به راديو فردا می گويد:« با در نظر گرفتن اين نکته که آقای اوباما اعلام کرده است که حاضر به گفت وگو با ايران بدون پيش شرط است، بنابراين انتخاب آقای اوباما می تواند در روابط ايران و آمريکا تغيير مثبتی را به دنبال داشته باشد.»
آقای حقيقی پيش بينی می کند که در صورت انتخاب آقای اوباما به مقام رياست جمهوری، آقای احمدی نژاد بر خلاف رويه روسای جمهوری ايران در دوره های پيشين، برای باراک اوباما پيام تبريک خواهد فرستاد.
به گفته آقای حقيقی، با توجه به اين مسئله که خانم مادلين آلبرايت وزير امور خارجه پيشين آمريکا، مشاور خانم کلينتون درزمينه سياست خارجی است، احتمالا در صورت پيروزی، خانم کلينتون هم سياست ملايم تری در باره ايران در پيش خواهد گرفت، در حالی که جان مک کين نامزد جمهوری خواهان احتمالا سياست تندتری در قبال ايران در پيش خواهد گرفت.
عليرضا حقيقی می گويد:« انتخاب نامزد دموکرات ها به رياست جمهوری آمريکا و تنش زدايی در روابط ايران و آمريکا می تواند به پيشبر دموکراسی در ايران هم کمک کند.»