از وزیر اصول‌گرای زن تا روزنامه‌نگاران زندانی زن

مرضیه وحید دستجردی، نخستین وزیر زن در تاریخ ۳۰ ساله اخیر ایران

در پی عضویت خانم مرضیه وحید دستجردی در کابینه دولت دهم و واکنش‌های گوناگون به آن، آقای احمدی‌نژاد در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که انتصاب زنان به مقام‌های دولتی در کابینه او باز هم ادامه خواهد یافت. وی گفت که در جریان رقابت‌های انتخاباتی سخنی از زنان در دولت نگفته است، زیرا حضور زنان نباید ابزار کار سیاسی باشد. شاید از همین روست که بسیاری از فعالان امور زنان از شنیدن نام سه زن در جریان معرفی کابینه دهم به مجلس شورای اسلامی بهت‌زده شدند.

مریم میرزا، خبرنگار و فعال مسائل زنان، می‌گوید در روزهایی هم که سخن از حضور زنان در ورزشگاه‌ها می‌رفت همین حالت بهت دیده می‌شد. وی بر این باور است که اگر روند انتخاب زنان بیشتر طول می‌کشید، این جریان قوی‌تر می‌شد: «یک احساس دیگر هم این بود که کاشکی این جریان در دولتی روی می‌داد که خودش از رتبه و مرتبه بالاتری برخوردار باشد. گرچه به هر حال ما در دولتی که وزیر مرد بی‌کفایت می‌توانیم داشته باشیم، می‌توانیم وزیر زن بی‌کفایت هم داشته باشیم. خب چه بهتر که وزیر زن داشته باشیم. به هر حال خوب است. چون راهی که رفته شده نمی‌شود به این آسانی مردم را برگرداند.»

آقای احمدی‌نژاد می‌گوید بیش از یک زن را به کابینه خواهد آورد، آیا این صحبت‌ها این فضا را در جامعه زنان ایرانی ایجاد می‌کند که رئیس جمهوری همراه با خواست‌های زنان است و سعی می‌کند که فضای رشد زنان را فراهم کند؟


مریم میرزا: با نگاه به اقدامات چهارسال گذشته آقای احمدی‌نژاد نمی‌شود گفت که او یک‌شبه در مورد زنان تغییر کرده است. لایحه کاهش ساعت کار زنان، لایحه چندهمسری و لایحه حمایت خانواده که مفاد آن برعکس اسم آن ضربه‌زننده به زن و خانواده بود و همه اینها در چهار سال گذشته [نشان داد] که چهار سال درخشانی نداشتیم. بودجه مختص امور زنان در کشور یک سوم شد و متمرکز شد، رئیس مرکز امور زنان کشور اعلام کرد که وقتی بیکاری وجود دارد در کشور باید شغل‌ها به مردها داده شود. با نگاه به دولت نهم نمی‌شود خوش‌بین بود که دولت دهم با بردن یک وزیر و دو مشاور می‌تواند نشان دهد که عوض شده است. زن‌های دولت نهم حتی اگر ده برابر شوند، نگاه زنانه نداشتند. آنها خودشان بیشتر اوقات نگاه ضدزن داشتند. مثل خانم تقی‌زاده نوری، رئیس مرکز مشارکت امور زنان ریاست جمهوری، که اسمش تغییر کرد به مرکز امور زنان و خانواده، گفت اگر بخواهید به کنوانسیون منع تبعیض علیه زنان بپیوندید باید از روی جنازه من رد شوید. گذشته از این که این ادبیات برای یک سیاستمدار مناسب است یا نه، نشان می‌دهد که در چهار سال گذشته با چه دولتی طرف بودیم. برای همین نمی‌شود خوش‌بین بود و من خوش‌بین نیستم.

نسرین افضلی، فعال مسائل زنان و کارشناس ارشد مطالعات زنان، در همین زمینه به رادیوفردا می‌گوید: «این که رئیس جمهوری اصول‌گرا مانند احمدی‌نژاد سه کاندیدای زن برای وزارت در نظر گرفته نشان می‌دهد که اهمیت [حضور زنان] را درک کرده و نتایج مثبتی که می‌تواند در دید جهانی داشته باشد. در میان جنبش زنان اختلاف نظر وجود دارد. یک عده می‌گویند که این تابوشکنی خوب است و عده دیگری معتقدند که ضعف کاندیداها که دو نفرشان هم رای نیاوردند می‌تواند به توانایی‌های زنان ضربه بزند و باعث ایجاد شک و شبهه در مورد توانایی مدیریت زنان به طور کلی شود. به هر حال معرفی زنان توسط رئیس جمهوری اصول‌گرا مانند آقای احمدی‌نژاد شمشیری دو دم است.»

خانم افضلی ضمن انتقاد از برخورد نمایندگان مجلس شورای اسلامی که به مواردی مانند زایمان و قاعدگی در کاندیدا شدن زنان برای ریاست و وزارت توجه داشتند توصیه می‌کند که انتخاب و تایید زنان برای پست‌های کلیدی باید بر اساس شایسته‌سالاری باشد. وی می‌افزاید: تمام وزرا چه زن و چه مرد به خاطر نوع سیاست آقای احمدی‌نژاد باید خط مشی او را ادامه دهند و فرقی میان زنان و مردان وجود ندارد.

پیش‌بینی شما برای احتمال معرفی مجدد خانم آلیا چیست؟ آیا مجلس به عنوان وزیر آموزش و پرورش به او رای اعتماد خواهد داد؟

نسرین افضلی: من فکر می‌کنم با وزیر شدن یک زن، آن نتیجه تبلیغاتی وزارت زنان را گرفته و لزومی نمی‌بینند که بیش از این هزینه بپردازند و خودشان را با علما بیشتر درگیر کنند.

***
شماری از زنان روزنامه‌نگار ایران در بازداشت به سر می‌برند. بدرالسادات مفیدی، سخنگوی «انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران»، از تلاش‌های کم‌ثمر این انجمن می‌گوید: «تعداد زنان روزنامه‌نگاری که طی این مدت بازداشت شده‌اند نامعلوم است. آمار دقیقی نمی‌توانم بدهم. به دلیل این که از بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری که موج بازداشت‌ها شروع شد تعدادی زن روزنامه‌نگار بازداشت شدند، ولی تعداد آنها کمتر از مردان بود.»

آیا انجمن صنفی روزنامه‌نگاران برای پیگیری پرونده این خانم‌ها کار خاصی انجام داده یا نه؟


بدرالسادات مفیدی: ما پیش از این هم در مورد حقوق روزنامه‌نگاران به تفکیک جنسیتی دست نزدیم.

آیا انجمن صنفی برای پیگیری وضعیت خانم فریبا پژوه و خانم هنگامه شهیدی وکیل تعیین کرده؟

بدرالسادات مفیدی: از زمانی که ساختمان انجمن پلمب شده، طبیعتاً فعالیت‌های انجمن صنفی هم محدودتر شده است. ما نه تنها در مورد خانم‌ها، بلکه در مورد مردان روزنامه‌نگار هم نتوانستیم پیگیری داشته باشیم. پیگیری‌های ما بیشتر در قالب یک سری بیانیه و نامه‌های اعتراضی بوده که طی آن خواستار آزادی روزنامه‌نگاران زندانی شده‌ایم. با خانواده‌های روزنامه‌نگاران هم در تماس بودیم که بتوانیم در صورت نیاز آنها کمک‌هایی به آنها برسانیم.

خانم مفیدی با اشاره به مسئله اتهام‌های اخلاقی که به متهمان در جریان‌های اخیر زده شده معتقد است به دلیل نبودن هرگونه دلیل موجه برای بازداشت این افراد، مقامات دست به وارد کردن اتهام‌های واهی می‌زنند. وی بر این باور است که افشای این ترفندها می‌تواند چنین اقداماتی را بی‌ثمر سازد.