- رادیوفردا: امروز پانزدهم سپتامبر دومین سالگرد فروریزی لمان برادرز، غول بانکی آمریکایی، است، رخدادی که از آن به عنوان سرآغاز بزرگ‌ترین بحران مالی پس از جنگ جهانی دوم یاد می‌شود. درباره ورشکستگی این بانک چه نکاتی را باید مورد توجه قرار داد؟
فریدون خاوند: لمان برادرز یکی از پنج بانک بزرگ سرمایه‌گذاری در واشینگتن بود، ۱۵۸ سال سابقه داشت، بیست و هشت هزار کارمند در اختیار داشت و سقوط آن یکی از پیامدهای مستقیم بحران مسکن در آمریکا بود. سقوط این غول عظیم مالی، بدون این که دستگاه دولتی آمریکا تلاشی بکند برای نجات آن در واقع سرآغاز توفان بزرگی بود که بخش بسیار مهمی از دنیا را در بر گرفت.
- پس از آغاز و گسترش بحران مالی بین‌المللی، رهبران قدرت‌های بزرگ اقتصادی جهان تصمیم گرفتند جلو تکرار چنین فاجعه‌ای را بگیرند و نشست‌های مهمی به همین منظور ، از «جی هشت» تا «جی بیست»، در دنیا برگزار شد. امروز، دو سال پس از سقوط لمان برادرز، آیا این تلاش‌ها به جایی هم رسیده؟
این مهم‌ترین پرسش است در سالروز سقوط لمان برادرز. طی چند ماه گذشته، ما شاهد سه اصلاحات بزرگ بودیم در آمریکا و اروپا. یکی ابتکار بسیار مهم باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، بر پایه قانون دود-فرانک برای اصلاح وال استریت. دوم ایجاد سه نهاد بود از سوی اروپایی‌ها برای کنترل بانک‌ها، موسسات بیمه و بازارها و بالاخره سومین ابتکار، به تازگی اتخاذ شد، همین سه روز پیش (دوازدهم سپتامبر) از سوی کمیته بازل به منظور تحمیل قوانین سخت‌تر بر چگونگی فعالیت بانک‌ها برای جلوگیری از متزلزل شدن آنها. این ابتکارها و تصمیم‌ها بسیار مهم هستند و در واقع می‌توان گفت که طی چند ماه گذشته، نظام بانکی بین‌المللی از لحاظ مسلح شدن به قوانین ناظر بر کنترل به اندازه چند دهه پیشرفت کرده. با این حال هنوز در این زمینه به پیشرفت‌های بیشتری نیاز هست که جلو توفان‌های مالی را بگیرد، بدون آن که برای جابه‌جایی سرمایه و فعالیت‌های مالی مانع به وجود بیاورد.
- امروز، دو سال بعد از بحران ناشی از سقوط لمان برادرز، اقتصاد جهانی در چه وضعیتی قرار دارد و به نظر شما آیا می‌شود از پایان قطعی بحران صحبت کرد؟
در مجموع سال گذشته اقتصاد جهانی در وضعیت بهتری بود، چون به نظر می‌رسید اقتصاد آمریکا به صورتی قاطع از بحران خارج شده و می‌تواند دوباره تبدیل بشود به لوکوموتیوی برای دیگران. امسال وضع تا حدی پیچیده‌تر است، و تردیدها بیشتر، به‌ویژه از این نظر که خروج آمریکا از بحران کندتر از آن چیزی هست که پیش‌بینی می‌شد و نرخ بیکاری در این کشور همچنان در سطح بالایی است. در اروپا هم وضعیت اقتصادی چنگی به دل نمی‌زند، البته شاید به استثنای آلمان که در وضعیت مساعدتری است نسبت به دیگران. بهترین شرایط، در حال حاضر، در قدرت‌های نوظهور دیده می‌شود به‌ویژه در چین و هند که نرخ رشد بسیار بالایی دارند.
