وزیر خزانهداری آمریکا اعلام کرد ایالات متحده بر این باور است که بهدنبال فعال شدن مکانیسم حل اختلاف در برجام از سوی سه کشور اروپایی، تحریمهای بینالمللی علیه ایران به طور خودکار دوباره اجرایی خواهد شد.
استیو منوچین روز چهارشنبه ۲۵ دی به تلویزیون انبیسی گفت: «من و وزیر خارجه پومپئو گفتوگوهای مستقیمی با شرکایمان داشتیم. شما شاهد بیانیه سه کشور اروپایی و فعال شدن مکانیسم حل اختلاف بودید».
وی افزود: «ما آماده همکاری سریع با آنها هستیم و انتظار داریم که تحریمهای سازمان ملل بار دیگر اجرایی شود».
اشاره وزیر خزانهداری آمریکا به بیانیه مشترک روز ۲۴ دی بریتانیا، فرانسه و آلمان است که اعلام کردند مکانیسم حل اختلاف در برجام را علیه تهران فعال کردهاند، مکانیسمی که میتواند در نهایت باعث اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل علیه ایران شود.
این سه کشور با اشاره به عدول مرحله به مرحله تهران از تعهدات برجامیاش افزودند که «به دلیل اقدامهای ایران چارهای نمانده» جز اینکه مکانیسم حل اختلاف را فعال کنیم.
سخنگوی وزارت خارجه ایران به این اقدام واکنش تندی نشان داده و گفته که تهران به هرگونه اقدامات «غیرسازنده» در این زمینه «با جدیت و قاطعیت به طور مناسب پاسخ خواهد داد».
عباس موسوی افزود که «اقدام سه کشور اروپایی یک اقدام کاملا انفعالی و از موضع ضعف است».
سه کشور اروپایی میگویند که همچنان به توافق هستهای تیرماه سال ۱۳۹۴ با ایران پایبند هستند و تهران باید به تمام تعهداتش در برجام بازگردد.
حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، روز چهارشنبه در واکنش به فعال شدن مکانیسم حل اختلاف در برجام گفت اروپا و آمریکا «باید به تعهدات خود بازگردند» و افزود به دو نفر از رهبران اروپایی گفته که «آن چه ما انجام دادیم، اولا قابل بازگشت است، دوما هرکاری انجام میدهیم با نظارت آژانس است».
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، نیز در توئیتی گفته که «آینده برجام به سه کشور اروپایی بستگی دارد و نه ایران».
آقای ظریف نوشته است: «پاسخ سه کشور اروپایی به حمله ایالات متحده به برجام، قطع تجارت و سرمایهگذاری در ایران و در عین حال تحریم نفت ایران بوده است... آینده برجام به سه کشور اروپایی بستگی دارد و نه ایران».
مسکو اقدام کشورهای اروپایی طرف برجام را محکوم کرده و گفته که این اقدام باعث افزایش تنشها میشود. چین هم از این اقدام ابراز تاسف کرده است.
بر اساس «مکانیسم ماشه» که در بند ۳۷ برجام آمده است، در صورت اختلاف و نقض پایبندی به توافق، امضاکنندگان این توافق کمیسیون مشترک تشکیل میدهند. چنانچه در این کمیسیون اختلاف حلوفصل نشود، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد.
در صورتی که شورای امنیت سازمان ملل ظرف ۳۰ روز به تعلیق تحریمها رای ندهد، تحریمها در چارچوب قطعنامههای قبلی شورای امنیت به طور خودکار باز خواهند گشت.
ایالات متحده ۱۸ اردیبهشت سال ۹۷ از برجام خارج شد و تحریمهای لغو شده در نتیجه این توافق را بازگرداند. از آن زمان، اقتصاد ایران با مشکلات بسیار زیادی روبرو شده و فروش نفت از دو و نیم میلیون بشکه روز به حدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار بشکه سقوط کرده است.
دولت دونالد ترامپ میگوید آماده توافق تازهای با تهران است که علاوه بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی، نقش ایران در منطقه و برنامه موشکی بالستیک آن را نیز در بر بگیرد. مقامهای جمهوری اسلامی هرگونه مذاکره با دولت دونالد ترامپ را رد کردهاند.
مقامهای آمریکایی میگویند که به کارزار فشار حداکثری برای کشاندن ایران به پای میز مذاکرات و امضای توافق جدید هستهای ادامه خواهد داد.