در حالی که مقامهای ازبکستان هنوز گزارشها در مورد درگذشت احتمالی رییسجمهوری این کشور را تأیید نکردهاند، وبسایت رسمی ریاست جمهوری ایران، شامگاه جمعه پیام تسلیت حسن روحانی را خطاب به «کفیل ریاستجمهوری ازبکستان» منتشر کرده است.
آقای روحانی در این پیام که خطاب به نعمتالله یولداشف، کفیل ریاست جمهوری ازبکستان صادر شده، درگذشت اسلام کریماف را به دولت و ملت این کشور تسلیت گفته، و برای او طلب «آمرزش الهی» کرده است.
نعمتالله یولداشف، ریاست سنای ازبکستان را برعهده دارد و بر اساس قوانین این کشور، در صورت درگذشت رییسجمهوری عهدهدار کفالت این سمت خواهد بود.
بر پایه اعلام دولت ازبکستان، اسلام کریماف که از ۲۵ سال پیش قدرت را در این کشور آسیای میانه در دست دارد، سکته مغزی کرده و در شرایط بحرانی قرار دارد.
این در حالی است که خبرگزاری رویترز بعد از ظهر جمعه از قول منابع دیپلماتیک از درگذشت اسلام کریماف، رییسجمهور ازبکستان، خبر داد و نخستوزیر ترکیه هم در نشست روز جمعه کابینه خود درگذشت او را تسلیت گفت.
با این حال حسن روحانی نخستین رییسجمهوری به حساب میآید که در مورد درگذشت آقای کریماف بیانیه صادر کرده است.
اسلام کریماف در دوران ریاستش بر ازبکستان این کشور را با مشت آهنین اداره میکرد و بسیاری از فعالان سیاسی را بازداشت و روانه زندانها کرد. او از سوی سازمانهای حقوق بشری متهم شده که به طور سیستماتیک مخالفانش را در زندان شکنجه میکند.
دقایقی پیش از انتشار بیانیه آقای روحانی، خبرگزاریهای رویترز و آلمان به نقل از خبرگزاری اینترفکس نوشتند که مقامهای ازبکستان درگذشت رییسجمهوری این کشور را تأیید کردهاند، اما این خبر بلافاصله از خروجی این خبرگزاریها حذف شد.
در همین حال رویترز در گزارش دیگری نوشت که رییسجمهوری گرجستان هم در بیانیهای که در وبسایت رسمیاش منتشر شده، درگذشت همتای ازبک خود را تسلیت گفته است.
گمانهزنیها پیرامون جانشین احتمالی آقای کریماف همچنان داغ است، و یکی از خبرنگاران بخش ازبکستان رادیو اروپای آزاد/رادیو آزای به رادیو فردا گفته است که شوکت میرضیایف، نخستوزیر ازبکستان، بیشترین شانس را برای در اختیار گرفتن رهبری ازبکستان دارد.
آقای میرضیایف از حدود ۱۳ سال پیش این سمت را در اختیار داشته و از او به عنوان حاکمی یاد میشود که کمترین رواداری را نسبت به مخالفان حکومت ازبکستان داشته است.
رویترز نیز از قول تحلیلگران مینویسد از آنجا که آقای کریماف هیچ جانشینی برای خود تعیین نکرده، احتمالاً فرایند انتقال قدرت بر اساس تصمیمهای پشت پردهای گرفته شود که در آن برخی از اعضای خانواده او و مقامات ارشد ازبکستان نقش دارند.
ازبکستان پرجمعیتترین کشور آسیای مرکزی است و از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، اسلام کریماف قدرت را در این کشور در اختیار داشته است.