قطر با رد بیانیههای پایانی نشستهای مکه که ایران را هدف انتقادهای شدید قرار داده، میگوید آنها اشارهای به پیگیری یک سیاست میانه برای گشودن باب گفتوگو با تهران نمیکنند.
طی سه نشست در مکه در روزهای دهم و یازدهم خرداد ماه، انتقادها و حملات لفظی شدیدی به سیاستهای جمهوری اسلامی در منطقه شد و بیانیههایی نیز علیه تهران صادر شد.
قطر در اقدامی بیسابقه طی دو سال گذشته، از زمان بحرانیشدن روابطش با عربستان و متحدان آن، نخستوزیر خود را راهی نشستهای مکه کرد.
اما محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر، ۱۲ خرداد در گفتوگو با شبکه «الجزیره»، اظهار کرده این بیانیهها «ایران را محکوم میکنند، اما به میانهروی در سیاست برای گشودن باب مذاکره با تهران بیتوجه هستند».
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی افزوده که نشستها در مکه «سیاست واشینگتن در قبال ایران را پی گرفته، و نه سیاستی که همسایگی را مد نظر قرار دهد».
وزیر خارجه قطر، در مصاحبهای که روز یکشنبه از تلویزیون «العربی» پخش شد نیز با اشاره به اینکه نشستهای مکه «موضوعات مهم منطقه همچون مسئله فلسطین و جنگ لیبی و یمن را نادیده گرفت» گفت: «انتظار داشتیم که این نشستها بستری برای دیالوگ و تنشزدایی با ایران ایجاد کنند».
ریاض هنوز واکنشی به اظهارات وزیر خارجه قطر نشان ندادهاست.
تنشها بین تهران و واشینگتن در هفتههای گذشته شدت گرفته و به گمانهزنیهایی در مورد وقوع احتمالی درگیری نظامی در منطقه دامن زدهاست. در این میان انتشار گزارشها در مورد «عملیات خرابکارانه» در نفتکشها نزدیک امارات متحده عربی و حملات حوثیها به تاسیساتی در عربستان بر تنشها افزود. نشستهای مکه نیز در چنین شرایطی برگزار شدند.
مشاور امنیت ملی کاخ سفید نـهم خرداد ماه گفت ایالات متحده شواهد مربوط به دست داشتن ایران در انفجار نفتکش اماراتی را تسلیم شورای امنیت سازمان ملل میکند.
بولتون که خبر اعزام ناوگروه و بمبافکن به منطقه برای مقابله با «تهدیدهای تازه» تهران را اعلام کرده بود تاکید کرده: «تهدیدات ایران همچنان به قوت خود باقیست اما واکنش سریع آمریکا و آرایش نظامی آن مانع عملی شدن این تهدیدات شده است».
در همان روز ابراهیم العساف، وزیر خارجه عربستان نیز خواستار پاسخ «قاطع» به عملیات خرابکاری علیه نفتکشها شد.
ایران از سوی دیگر سخنان مشاور امنیت ملی کاخ سفید را «مضحک» توصیف کرده، و گفته «جنگطلبان و آشوبطلبان» باید بدانند که «صبر راهبردی، هوشیاری بالا و آمادگی کامل دفاعی» جمهوری اسلامی «مانع تحقق خواستههای شوم آنها برای برای ایجاد هرجومرج در منطقه خواهد شد».
یک روز بعد، محکومیت ایران به نشستهای مکه کشید. در بیانیههای پایانی دو نشست اضطراری «شورای همکاری خلیج فارس» و «اتحادیه عرب»، اقدامات ایران در منطقه «بیثباتکننده» توصیف شد. تمامی ده بند بیانیه پایانی نشست سران اتحادیه عرب به شکلی با تهران مرتبط بود. در نشست سران سازمان همکاری اسلامی نیز اکثر اعضای این سازمان از ریاض حمایت کردند.
ایران اتهامهای مطرحشده در نشستهای مکه را «بیاساس» توصیف کردهاست. عراق نیز گفته «منطقه نیاز به ثباتی بر پایه امنیت مشترک دارد» و این کشور نمیخواهد امنیت ایران به خطر بیافتد. حسن روحانی و رئیسجمهوری ترکیه نیز در نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در روز شنبه، ۱۱ خردادماه، شرکت نکردند.