(در بخشهای پیشین، آنچه در روز ۲۸ مرداد رخ داد را به نقل از منابع آمریکایی مرور کردیم. برخی منتقدان CIA و مشخصا مامور ارشد این سازمان در ایران – کرمیت روزولت را به اغراق در نقش خود متهم می‌کنند. در این قسمت اعتبار منابع آمریکایی و همچنین اسناد منتشر شده در سال ۲۰۱۳ را بررسی می‌کنیم.)
(در قسمتهای پیشین در جریان بررسی نقش آمریکا و بریتانیا در وقایع ۲۸ مرداد دیدیم که بر اساس منابع آمریکایی، بخش عمده آنچه در این روز رخ داد توسطCIA برنامه‌ریزی و اجرا شده. در این برنامه‌ها همچنین شنیدیم که به گفته ماموران آمریکایی این عملیات، فضل‌الله زاهدی برای رسیدن به نخست‌وزیری، در همکاری تنگاتنگ با ماموران CIA بوده. در این برنامه استدلالهای مخالفان این روایت را به همراه پاسخ پژوهشگران آمریکایی خواهیم شنید.)
روایت سی.آی.ای از وقایع ۲۸ مرداد کدام است و مبنای استدلال مخالفان برای زیر سؤال بردن منابع آمریکایی چیست؟ از آن سو پژوهشگران آمریکایی در دفاع از منابع موجود چه می‌گویند؟ سی‌وپنجمین قسمت از مستند رادیویی سقوط به بررسی این موضوع می‌پردازد.
(در بخشهای پیشین دیدیم که بر اساس اسناد آمریکایی، CIA نقشه پیچیده‌ای را برای تضعیف دولت مصدق اجرا کرد و بخش عمده آنچه در روز ۲۵ مرداد رخ داد نیز، همه بر اساس همین نقشه بود. در قسمت قبلی هم روایت روزهای بعد از ۲۵ مرداد را بر اساس اسناد آمریکایی مرور کردیم و دیدیم که بر اساس این اسناد، ماموران CIA در روزهای ۲۶ و ۲۷ مرداد تلاش کردند که با اجیرکردن گروهی، با ایجاد هرج و مرج به وحشت عمومی دامن بزنند و با انتشار فرمان برکناری مصدق، او را بی‌اعتبار کنند. در این قسمت به بررسی گفته‌های آمریکایی‌ها درباره وقایع روز ۲۸ مرداد می‌پردازیم.)
(در ادامه بررسی میزان نفش آمریکا و بریتانیا در وقایع ۲۸ مرداد، در مقالات پیشین دیدیم که بر پایه منابع CIA، این سازمان اطلاعاتی، طرحی گسترده برای سرنگون کردن محمد مصدق تهیه کرد و سعی کرد با اقداماتی چون انتشار مقالات ضد مصدق در روزنامه‌ها و تهدید و آدمربایی، دولت او را تضعیف کند. همزمان دولت بریتانیا در عرصه بین‌المللی نیز به شکل علنی با تحریم نفت ایران، مصدق را در تنگنای اقتصادی قرار داد. وقتی تابستان سال ۳۲ از راه رسید، گویی همه چیز برای ضربه نهایی و سرنگون ساختن مصدق آماده بود.)
(در بخش پیشین شنیدیم که ایالات متحده در دوره زمامداری دوایت آیزنهاور به نقشه بریتانیا برای سرنگون ساخت محمد مصدق پیوست. در این قسمت از جزئیات نقشه CIA برای سرنگون ساختن مصدق خواهیم گفت.)
مصدق که سقوط کرد، مجادله شروع شد. بحث ۶۰ ساله برای کشف زوایای پنهان آنچه در این روز رخ داد، مجموعه‌ای است از اظهارنظرهای متناقض تبلیغاتی و سیاسی، در کنار استدلالهای حقوقی و قانونی و پافشاری بر حقایق تاریخی. میزان دخالت آمریکا و بریتانیا در وقایع ۲۸ مرداد از جمله موضوعات این بخش از سلسله برنامه سقوط است.
تازه‌ترین آلبوم محسن نامجو، خواننده و آهنگساز سرشناس موسیقی تلفیقی یا فیوژن، با نام «از پوست نارنگی مدد» خرداد ماه منتشر شد. این هفتمین آلبوم نامجو است و ۱۰ قطعه دارد و مانند پنج آلبوم آخر این موزیسین، خارج از ایران منتشر شده است.
شصت سال گذشته از آن روزی که ایرانیان در رادیوی ملی، صدای هیجان‌زده مهدی میراشرافی، نماینده مجلس شورای ملی را شنیدند و او پشت میکروفن با خوشحالی خبر سقوط محمد مصدق را اعلام کرد. ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲، روزی است که به پیشانی تاریخ معاصر ایران چسبیده و در کنار رویدادهایی چون کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ خورشیدی، اشغال ایران در شهریور ۲۰، سرکوب اسلامگرایان در خرداد ۴۲ و انقلاب اسلامی در سال ۵۷، یکی از نقاط عطف سرنوشت قرن بیستمی ایرانیان است. یکی از آن روزها که گویی مسیر تاریخ تغییر می‌کند و تأثیراتش برای همیشه در سیر تحولات، جاری می‌ماند. رادیو فردا در سلسله برنامه‌های «سقوط»، این رویداد را مفصل‌تر از همیشه خواهد کاوید. در این سلسله برنامه، بازیگران کلیدی دهه ۲۰ و دو سال نخست دهه ۳۰ بررسی خواهند شد. از محمد مصدق، قهرمان ملی‌کردن نفت تا محمدرضاشاه پهلوی، حزب توده، اسلامگرایان، جبهه ملی و احزاب دورن این جبهه تا شرکت نفت انگلیس و ایران و دول قدرتمند بریتانیا و آمریکا، موضوعات قسمتهای مختلف این سلسله برنامه‌ها خواهند بود. همچنین رویدادهای سرنوشت ساز دوره زمامداری محمد مصدق، با جزئیات در این برنامه‌ها بررسی خواهند شد.
(در ۲۹ قسمت پیشین، در جریان بررسی رویدادهای سال ۳۲، به اینجا رسیدیم که در روز ۲۸ مرداد، محمد مصدق، نخست‌وزیر خبرساز، با حمایت ارتش و معترضین در خیابان از قدرت کنار گذاشته شد و فضل‌الله زاهدی با حکم شاه، نخست‌وزیر شد. در آخرین قسمت از فصل نخست سلسله برنامه سقوط تلاش می‌کنیم به این سئوال پاسخ دهیم که این واقعه کودتا بود یا نه.)
(در جریان بررسی رویدادهای سال ۱۳۳۲، به اینجا رسیدیم که چگونه از صبح روز ۲۸ مرداد، آرام آرام گروهی به هوادارای از شاه و زاهدی به خیابان آمدند و برای نخستین بار از روز ۲۵ مرداد که شاه از کشور گریخته بود، خواستار برکناری مصدق و بازگشت شاه شدند. در این قسمت بررسی وقایع این روز تاریخی را ادامه می‌دهیم.)
(در قسمتهای پیشین، سلسله حوادث سال ۳۲ را تا روز ۲۸ مرداد مرور کردیم. اینکه چگونه و چرا محمد مصدق فرمان برکناری خود را در روز ۲۵ مرداد نادیده گرفت و سپس، فرار شاه و بیانیه دولت که گارد شاهنشاهی را به انجام کودتا متهم می‌کرد، ایران را در یک بحران سیاسی کم سابقه فرو برد. این قسمت به مرور وقایع روز ۲۸ مرداد اختصاص دارد.)
در بیست و هشتمین قسمت از مستند رادیویی سقوط، از تصمیمات سرنوشت‌ساز مصدق در ۲۴ ساعات پایانی نخست‌وزیری‌اش خواهیم گفت. ورود ارتش به خیابان‌ها برای پایان دادن به شعارهای مرگ بر شاه و البته آغاز تظاهرات موافقان شاه در صبح ۲۸ مرداد.
(در بخشهای پیشین به اینجا رسیدیم که سرانجام بعد از ماهها کشمکش، شاه فرمان عزل محمد مصدق را صادر کرد و این فرمان در بامداد روز ۲۵ مرداد به او ابلاغ شد. اما نخست‌وزیر زیر بار فرمان شاه نرفت و شاه جوان نیز به سرعت از کشور گریخت. در این قسمت روزهای تاریخی ۲۵ تا ۲۸ مرداد را می‌کاویم.)
در بیست و هفتمین قسمت از مستند رادیویی سقوط، وضعیت ایران را در فاصله روزهای ۲۵ تا ۲۸ مرداد بررسی می‌کنیم و به فعالیت سازمان‌های جاسوسی خارجی و مخالفان داخلی مصدق برای سرنگونی او می‌پردازیم.
(در قسمت پیشین در جریان بررسی وقایع روزهای پایانی حکومت مصدق خواندیم که در ادامه مجادله مصدق با شاه، نخست وزیر رفراندومی برای انحلال مجلس برگزار کرد. نتیجه این رفراندوم به روایت دولت این بود که نزدیک به ۱۰۰ درصد شرکت کنندگان به انحلال مجلس رای داده‌اند. در این قسمت از وقایع روز ۲۵ مرداد خواهیم گفت.)
(در بخش پیشین به اینجا رسیدیم که در پایان جدال شاه و مصدق، در نخستین ساعات بامداد روز ۲۵ مرداد، فرمان برکناری مصدق به او ابلاغ شد، اما او این فرمان را نپذیرفت و حاضر نشد قدرت را به نخست‌وزیر بعدی یعنی فضل‌الله زاهدی واگذار کند. این قسمت به بررسی حاشیه‌های کلیدی این فرمان و تصمیم تاریخی نخست‌وزیر اختصاص دارد.)
در بیست ششمین قسمت از مستند رادیویی سقوط، با بررسی وقایع روز ۲۵ مرداد نگاهی می‌اندازیم به آنچه محمد مصدق در دادگاه خود برای نپذیرفتن فرمان برکناری مطرح کرد. همچنین سعی می‌کنیم از نگاه موافق و مخالف مصدق، مسئله تلاش برای مخفی نگاه داشتن فرمان برکناری توسط مصدق و هوادارانش را نیز بررسی کنیم.
بیشتر
