بریتانیا و آلمان و فرانسه، سه قدرت اروپایی عضو توافق هسته‌ای، در بیانیه مشترکی با ابراز نگرانی درباره اقدام ایران در تولید اورانیوم فلزی، رفتار ایران را مصداق نقض تعهدات خود در چارچوب برجام دانستند.
در بیانیه این سه کشور که روز جمعه ۲۴ بهمن، صادر شد، با تاکید بر این که ایران دلیل معتبر و غیرنظامی برای تولید اورانیوم فلزی ندارد، از حکومت ایران خواسته شده است که چنین فعالیت‌هایی را متوقف کند.
قدرت‌های اروپایی با اشاره به این که طبق برجام ایران نباید طی ۱۵ سال در زمینه تولید اورانیوم فلزی اقدام کند، تصریح کرده‌اند که اقدامات ایران «گام کلیدی در مسیر تولید سلاح اتمی» است.
این بیانیه واکنش وزیر خارجه ایران را به دنبال داشت که سه کشور اروپایی را به بی‌عملی متهم کرد و گفت که آنها در راستای وظایف خود چه کاری تاکنون انجام داده‌اند؟
محمد جواد ظریف با انتشار توئیتی قذرت‌های اروپایی را به خواندن بند ۳۶ برجام و نامه‌های «متعدد» ایران فرا خواند و گفت با چه منطقی از ایران می‌خواهند که «اقدامات اصلاحی» در مقابل خروج آمریکا از برجام و ادامه نقض برجام توسط این کشور را متوقف کند؟
ظریف قبلا نیز در توجیه عدول ایران از تعهدات هسته‌ای خود به بند ۳۶ برجام استناد کرده بود، بندی که این امکان را به ایران می‌دهد که بدون خروج از برجام سطح پایبندی خود به این توافق را کاهش دهد.
استناد آقای ظریف به بند ۳۶ برجام در حالی است که در این بند تنها به کمیسیون مشترک برجام اشاره شده است، کمیسیونی که بر اساس این توافق در آن تعهدات هسته‌ای ایران و دیگر تعهدات مندرج در برجام و مشکلات آن به بحث گذاشته می‌شود.
یک روز قبل از این وزارت خارجه فرانسه هشدار داده بود که گام‌های جدید ایران برای عدول بیشتر از برجام می‌تواند پنجره باز شده دیپلماسی توسط دولت جدید آمریکا در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران را ببندد.
همزمان سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، نیز خواستار «خویشتن‌داری و رویکرد مسئولانه» ایران شده بود.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۲۲ بهمن گزارش داد که تولید ۳.۶ گرم اورانیوم فلزی در کارخانه‌ای در ایران تأیید شده است.
ایران اواخر دی‌ماه امسال از قصد خود برای تولید اورانیوم فلزی که در ساخت بمب هسته‌ای نیز کاربرد دارد، خبر داد و در آن زمان، قدرت‌های اروپایی در بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند چنان چه جمهوری اسلامی خواستار «حفظ» توافق برجام است، باید تولید اورانیوم فلزی را فوراً متوقف کند.
با وجود این، گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که حکومت ایران توجهی به این درخواست نکرده است.
دولت جو بایدن که به تازگی کار خود را در آمریکا آغاز کرده از تمایل خود به بازگشت به برجام خبر داده، اما خواسته است تا پیش از آغاز گفت‌وگوها، ایران به تعهدات برجامی خود بازگردد.
در مقابل دولت ایران که خواستار لغو تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به برجام است، نه تنها به تعهدات خود بازنگشته است، بلکه این تعهدات را بیشتر کاهش داده است.
علاوه بر این، مجلس ایران در مصوبه خود که روز ۱۱ آذر تصویب کرد، دولت را ملزم کرده است اگر تا سوم اسفند سال جاری، تحریم‌های مالی، بانکی و نفت حذف نشود، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران اخراج شوند و تهران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.
پیش از این مقام‌های حکومت ایران از جمله محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، با تاکید بر این که ««پنجره کنونی» برای دیپلماسی «به سرعت در حال بسته شدن است»، گفته‌اند که دولت ایران روز سوم اسفند مصوبه مجلس را اجرا خواهد کرد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا پیش از این هشدار داده است که لغو محدودیت‌های هسته‌ای توسط ایران باعث شده که آنها به فاصله «سه تا چهار ماه» برای «داشتن توان تولید مواد شکافت‌پذیر هسته‌ای (موسوم به شکافا) برای ساخت سلاح هسته‌ای» برسند.
وزیر خارجه آمریکا که فشار حداکثری دولت ترامپ برای مهار ایران را موفق نمی‌داند، می‌گوید پیش از این توافق هسته‌ای باعث شده بود که این زمان به یک سال افزایش یابد ولی اکنون ایران در کوتاه‌مدت می‌تواند این کار را انجام دهد.
در روزهای گذشته، خبرهایی درباره تلاش کشورهایی چون قطر و عمان برای میانجی‌گری منتشر شده است.
محمدجواد ظریف پیش از این از جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواستار وساطت و هماهنگ کردن اقدامات ایران و آمریکا برای بازگشت به برجام شده بود ولی این پیشنهاد با استقبال دولت آمریکا مواجه نشد.
از سوی دیگر، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز پیشنهاد میانجی‌گری بین ایران و آمریکا را مطرح کرد که با واکنش منفی مقام‌های حکومت ایران مواجه شد.
آقای مکرون خواهان افزوده شدن کشورهایی چون عربستان به مذاکرات آینده و همچنین بسط گفت‌وگو به مواردی چون برنامه موشکی ایران و رفتارهای منطقه‌ای جمهوری اسلامی شده است.
این پیشنهادات که از حمایت ضمنی دولت آمریکا برخوردار است، از سوی دولت ایران رد شده است.
تهران می‌گوید درباره برجام دوباره مذاکره نمی‌کند و مذاکره درباره برنامه موشکی خودش را خط قرمز اعلام کرده است.
