محمود احمدی نژاد، در یک سفر تاریخی برای نخستین بار به عنوان رییس جمهوری اسلامی به عراق رفته است.
دو کشور با داشتن مرز طولانی مشترک، جنگی طولانی و روابطی پر فراز و نشیب به گفته کارشناسان همسایگان بسیار مهم برای یکدیگر به شمار می روند.
روابط ایران و عراق به ویژه پس از حمله آمریکا به عراق و سقوط صدام حسین وارد دور تازه ای شده است.
سامی شورش، تحلیلگر مستقل مسایل سیاسی در اربیل عراق در گفت و گویی به پرسش های رادیو فردا در مورد این سفر و اهداف و دستاوردهای احتمالی آن پاسخ می گوید.
رادیو فردا: نخستین سفر یک رییس جمهور ایرانی به عراق پس از یک دوره خونین تاریخی و دشمنی های سیاسی برای هر دو ملت بالاخره انجام شد.شما فکر می کنید مهم ترین نکته این سفر برای حکومت فعلی عراق چه خواهد بود؟
سامی شورش: ایران و عراق برای همدیگر همسایه های بسیار مهمی هستند. مرز طولانی { با یکدیگر} دارند. در کنار این ها مشکلات فراوانی هم با هم دارند. الان این فرصت پیش آمده تا بالاخره نگاهی به همه این مشکلات بکنند. به خصوص به اتفاقاتی که پس از سقوط صدام حسین رخ داد. الان این فرصت پیش آمده تا با هم همکاری بکنند.
- «عراقی ها سعی خواهند کرد پلی بین ایران و آمریکا درست کنند. عراقی ها فکر می کنند مشکلاتشان تا وقتی ایران و آمریکا با هم رابطه ای ایجاد نکنند بر طرف نخواهد شد.»
یکی از مشکلات مهمی که اخیرا دوباره عراق آن را مطرح کرده است، مسائل مرزی و اختلافاتی است که ناشی از قرارداد الجزایر در سال ۱۹۷۵ است. ساده تر آن که مسئله مرزی شط العرب یا اروند رود بین دو کشور دوباره زنده شده. فکر می کنید دو طرف می توانند در این سفر این مشکل را حل کنند؟
در واقع مشکلات خیلی بیشتر است. فقط مسئله قرارداد الجزیره نیست. به این ها از جمله باید اتهاماتی که آمریکا به ایران در مورد عراق می زند را هم اضافه کرد.
مسئله استفاده از حوزه های نفتی به خصوص در منطقه نفتی مجنون هم جزء مشکلات است. عراق می گوید فقط ایران است که از نفت حوزه مجنون استفاده می کند و سهم عراق را هم بر می دارد. به هر حال مشکلات زیاد است. ولی مسئله قرارداد الجزیره هم هست. من فکر نمی کنم این مسائل به زودی حل شود، آن هم در شرایطی که سیاستمداران داخل عراق خود با هم مشکلات و اختلافات زیادی دارند.
یعنی می خواهید بگویید این مسائل به دلیل مشکلات داخلی عراق است که حل کردنشان سخت تر است تا مسائل خارجی با ایران؟
دقیقا. دقیقا. این چیزی است که می خواهم بگویم. به نظر من تا وقتی که اختلافات داخلی گروه های سیاسی در عراق حل نشود، آن ها نمی توانند مشکلاتشان با همسایه های خود را حل کنند.
اما ایران اعلام کرده است که می خواهد به حل مشکلات داخلی عراق کمک کند، دستکم در مورد مسائل امنیتی. محمود احمدی نژاد قبل از سفر خود اعلام کرد، جمهوری اسلامی می خواهد به ایجاد ثبات در اوضاع امنیتی عراق کمک کند. این حرف هم زمانی مطرح است که آمریکا ایران را به دخالت در اوضاع داخلی عراق متهم می کند. فکر می کنید ایران چگونه می تواند برای ایجاد ثبات در عراق کمک کند؟
به نظر من عراقی ها بر یک مسئله بیش از هر چیز تاکید خواهند داشت. عراقی ها سعی خواهند کرد پلی بین ایران و آمریکا درست کنند. عراقی ها فکر می کنند مشکلاتشان تا وقتی ایران و آمریکا با هم رابطه ای ایجاد نکنند بر طرف نخواهد شد.
ولی این گفت و گوها قبلا در یک حدی برگزار شد. به هر حال آیا منظور شما این است که همکاری امنیتی با عراق بدون همکاری با ایالات متحده ممکن نیست؟
بله این طور فکر می کنم. به نظر من سیاستمداران حاکم بر عراق امیدوارند که حضور آقای احمدی نژاد در بغداد بتواند به آغاز دوباره این گفت و گوها کمک کند. به هر حال بدون ملاقات مستقیم در عراق و درک متقابل، نمی شد زیاد به حل مسائل امنیتی امیدوار بود.
از صحبت های شما این طور به نظر می رسد که ظاهرا این ایالات متحده بوده که تا به حال نمی خواسته است محمود احمدی نژاد به عراق سفر کند؟
نه. در واقع نه. مشکلات زیادی بین آمریکا و ایران وجود دارد. آمریکا اتهامات زیادی به ایران زده است آن هم نه فقط در عراق. خیلی از مسائل هنوز باز و حل نشده است.
سیاستمداران عراقی فکر می کنند مسئله عراق فقط یکی از آنهاست. اتفاقا به نظر می رسد که در مورد عراق دو طرف می خواهند که با هم گفت و گو کنند.
در سال های گذشته هم یک بار زلمای خلیلزاد، سفیر سابق، و چند بار هم رایان کروکر، سفیر فعلی آمریکا در بغداد با مقام های مختلف ایرانی صحبت کرده اند ولی فقط در مورد امنیت عراق. به هر حال چند وقت این گفت و گوها متوقف شد و حالا شاید دوباره آغاز شود.
