رضا تقی‌زاده تحلیل‌گر ایرانی مقیم بریتانیاست که در حوزه مسائل ایران و سیاست داخلی و خارجی صاحب نظر است.
پس از لغو قطعنامه‌های شورای حکام آژانس علیه ایران، «برنامه جامه اقدام مشترک» (برجام)، گام بزرگی به سمت اجرایی شدن برخواهد داشت. پیچیدگی‌های «برجام» می‌تواند اجرای تعهدات متقابل ایران و جامعه جهانی را از روز اعلام اجرا تا ۱۰ سال آینده با مشکلات متعدد روبرو سازد.
اگر چه «گزارش خاکستری» آمانو پیرامون فعالیت‌های اتمی مشکوک به داشتن ابعاد نظامی ایران راه را برای کنکاش شورای حکام باز گذاشته، انتظار می‌رود که تا نیمه ماه جاری میلادی، قطعنامه تازه‌ای در آژانس راه را برای اعلام عبور از این مرحله از همکاری‌های ایران هموار و زمینه لغو تحریم‌ها را، در صورت تکمیل سایر تعهدات مندرج در «برجام» فراهم کند.
اصرار ایران بر حفظ ماهیت آب سنگین راکتور ۴۰ مگاواتی اراک، با توجه به الزام در تغییر کوره آب سنگین آن، تلفیق دو ماهیت سوختی نامتقارن، اقدامی پرهزینه، بی‌حاصل و به دلیل ملاحظات امنیتی خارجی در عمل دردسرساز خواهد بود.
ابلاغ دستورالعمل منع واردات کالاهای ساخت آمریکا به ایران نشانه نگرانی اصولگرایان درون حاکمیت اسلامی از تاثیرگذاری «قدرت نرم» آمریکا در وضعیت بعد از لغو تحریم‌ها است.
پیامد انقلاب مذهبی و، از زمان به قدرت رسیدن جمهوری اسلامی، دو مولفه «عقیده‌گرایی» و «عمل‌گرایی»، نظام سیاسی حاکم در ایران را از رسیدن به هویت واحد و وحدت در تعریف باز داشته است. رهنمود تازه آقای علی خامنه‌ای تلاش تازه‌ای است به منظور رسیدن به وحدت نظر در حوزه سیاست خارجی ایران.
بیانیه کوتاه و در عین حال با اهمیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز ۱۵ ماه اکتبر جاری انتشار یافت حاکی از ورود ایران به مرحله تازه‌ای از مناسبات با آژانس و پایان دوران شفاف سازی پیرامون فعالیت‌های اتمی مشکوک به داشتن ابعاد نظامی، و تایید پیمودن نقشه راهی است که به همین منظور روز ۱۴ ماه ژوئیه سال جاری مابین یوکیا آمانو و علی اکبر صالحی در تهران به امضاء رسیده بود.
اظهارات تازه مسعود جزایری معاون ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه: «برای بعد از برجام برنامه روشنی داریم و به‌زودی غرش موشک‌ها به صدا در خواهد آمد» نشانه ادامه مقاومت نظامیان و اصولگرایان حاکمیت در برابر دگردیسی محتمل ایران آینده و تلاشی برای پیشگیری از تبدیل شدن گام به گام ساختار سیاسی کشور از یک حکومت معترض انقلابی، به یک ماهیت متعارفی سیاسی، و همسویی با همسایگان است. مسعود جزایری سخنگوی ارشد نظامیان جمهوری اسلامی است.
حضور نمایندگان کمپانی‌های نفتی توتال (فرانسه) و شل در جمع هیات تجاری بازدید‌کننده از تهران نشانه آماده شدن جامعه اروپا برای آغاز لغو تدریجی تحریم‌ها در روز پیش‌بینی‌شده برای اجرای برجام (۱۷ ماه اکتبر و انقضای مهلت نود روزه آمادگی) است.
جمهوری خواهان آمریکا با استفاده از نقطه ضعف‌های حکومت جمهوری اسلامی در افکار عمومی آمریکا، ادامه رای گیری و بحث در سنا را تا آخرین روز، فرصتی برای قرار دادن اوباما در کنار جمهوری اسلامی و حمایت او از حکومت تهران در تقابل با اسرائیل تلقی کردند.
گزارش تازه آژانس که روز ۲۷ ماه اوت انتشار یافته حاکی است که آخرین گزارش مدیرکل به شورای حکام، پیش از اتخاذ تصمیم نهایی پیرامون تاریخ آغاز لغو تحریم‌ها، روز ۱۵ ماه دسامبر سال جاری ارائه می‌شود.
تحویل احتمالی سامانه دفاع موشکی موسوم به اس ۳۰۰ از جانب روسیه به ایران در شرایطی صورت می‌گیرد که مورد مصرف اصلی برای خرید آنکه دفاع از مراکز حساس اتمی ایران بود، با امضاء توافق اتمی ۱۴ ژوئیه عملا از میان رفته است.
پيشنهاد طرح توافق اتمی در مجلس اسلامی پيش از رای سنا آمريکا، از سوی عباس عراقچی، يکی از نمايندگان ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات اتمی، نشانه نگرانی تهران از عواقب رای منفی کنگره نسبت به توافق ۱۴ ژوئيه وين و پيچيده تر شدن روند لغو تحريمها پيش از اجرايی شدن تدريجی آنها است.
توافق های انتشار نيافته آژانس با ايران طی دومين جلسه بررسی توافق جامع اتمی با ايران در مجلس سنا که کميته نيروهای مسلح ميزبان آن بود، به يکی از موضوعهای کليدی در رويارويی نمايندگان دولت، و سناتور های منتقد توافق تبديل.
فاصله چشمگیر مابین نقطه‌نظرهای نمایندگان جمهوری‌خواه مجلس سنا و دولت آمریکا پیرامون «خطرها و مزایای توافق اتمی» با حکومت جمهوری اسلامی ایران، که طی نخستین روز بحث پیرامون توافق یاد شده در کمیته روابط خارجی ظاهر شد، حاکی از بخت اندک دولت اوباما (در شرایط کنونی) برای جلب حمایت قانونگذاران آمریکا از توافقنامه یاد شده است.
رهبر جمهوری اسلامی طی مراسم نماز عید فطر در تهران با اعلام پشتیبانی از مذاکره‌کنندگان اتمی و قطعنامه، عملاً خطوط قرمز تعیین شده قبلی برای مذاکره‌کنندگان را کنار نهاد.
علی رغم ترسيم خط قرمز های متعدد از سوی رهبران جمهوری اسلامی و همچنين تهديد ها و ايستادگی های رسانه ای نظاميان و اصولگرايان، توافق اتمی وين سرانجام رسمی، و اعلام شد.
طبیعی‌ترین حق هر کشور در نظام بین‌الملل، حق دفاع از حدود و امنیت ملی است. طبیعت ظرفیت موشکی ایران دفاعی، قابلیت‌های آن تاکتیکی و حفظ آن با تحمل هر هزینه، حتی ادامه تحریم‌ها، یک ضرورت ملی است.
توافق پیش‌بینی شده برای ادامه مذاکرات اتمی وین به مدت هفت روز، نشانه دیگری از قصد قطعی طرفین گفت‌وگوها برای به نتیجه رساندن تلاش‌های سیاسی ۲۰ ماه گذشته، با وجود ادامه اختلاف‌نظرهای جدی در چند موضوع باقی مانده است؛ نمادهای دیگر را در امضاء دو توافق موقت طی ۱۸ ماه گذشته می‌توان دید.
منابع خبری جمهوری اسلامی به نقل از منابع روسی در روزهای پایانی مهلت تعیین شده برای نهایی ساختن قرار داد اتمی مابین جمهوری اسلامی و گروه ۱+۵، موضوع تحویل سامانه دفاع موشکی اس-۳۰۰ به ایران را بار دیگر مطرح و انجام آن را موکول به پس گرفتن شکایت حقوقی تهران علیه روسیه دانسته‌اند حال آنکه تحویل اس-۳۰۰ علاوه بر دعوای حقوقی طرفین، با موانع جدی دیگری نیز همچنان روبرو است.
بیشتر
