اندیشمندان غربی میگویند رأی دادن جزئی از دموکراسی نیست، بلکه خود دموکراسی است. فعلیتی مدرن و مدنی که چه وظیفه باشد چه فضیلت در برخی کشورها میتواند سرنوشت شهروندان را تغییر دهد. اما برخی شهروندان کشوری نظیر ایران که مستقیماً رئیسجمهور یا نمایندگان مجلسشان را انتخاب میکنند در سالهای اخیر از فعل تازهای میگویند. از رأی ندادن
تاریخ مجلس پس از انقلاب ایران روزهای خبرساز کم به خود ندیده است. از همان اولین دوره مجلس تا همین دوره نهم روزهایی بوده است که اتفاقات مهم و بعضاً تاریخسازی در این نهاد قانونگذاری ایران رخ داده است. در ادامه مروری میکنیم بر ۱۰ جلسه خبرساز ادوار مختلف مجلس ایران.
از پیروزی انقلاب ایران تا تشکیل اولین مجلس خبرگان رهبری در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ تقریباً چهار سال طول کشید. مجلسی که مهمترین وظیفهاش انتخاب رهبر جمهوری اسلامی و نظارت بر عملکرد اوست. نظارتی که بر اساس قانون میتواند به عزل رهبر هم بیانجامد.
دوره نهم مجلس شورای اسلامی روز هفتم خرداد سال ۹۱ آغاز به کار کرد. آن هم در شرایطی که اکثریت کرسیهای قوه مقننه از آن جناحهای گوناگون اصولگرایان شده بود.
یکی از ویژگیهای مجلس دوره نهم آغاز آن با آغاز دوره پایانی ریاست جمهوری محمود احمدینژاد شروع شد و پایان آن نیز با میانههای دوره ریاست جمهوری حسن روحانی همراه شد. از این رو بخشی از رفتارها وعملکرد این دوره از مجلس شورای اسلامی، متأثر از کنش یا واکنشها به عملکرد دولتهای دهم و یازدهم درایران است.
اپوزیسیون ایرانیان مقیم خارج از کشور طی سالیان پس از انقلاب اسلامی به دلیل مهاجرتهای گسترده تبدیل به نیروهای فکری با گرایشهای گوناگون شدهاند که نمیتوان اهمیتشان را در شکل دادن به باورهای سیاسی بخشی از جامعه ایرانی را انکار کرد. این اپوزیسیون که غالباً با تامل و کسب تجربه از زندگی در کشورهای دموکراتیک نگاهی متفاوت به ساختار انتخاب نامزدهای انتخابات در ایران مینگرد که ابتدا باید توسط شورای نگهبان تأیید شوند.
مجلس نهم آخرین نفسهای خود را میکشد و صندلیهای سبز بهارستان به زودی پذیرای نمایندگان جدیدی خواهد شد. اما لوایح پیشنهادی، تصویبی و عملکرد زنان مجلس نهم در کتاب و ذهن ثبت خواهند ماند.
سرنوشت تأسیس و شکلگیری و نهادینه شدن مجالس در خاورمیانه سرنوشت غریبی است. مجالس قانونگذاری در کشورهای منطقه خاورمیانه عمری کوتاه دارند. در این میان مصر شاید یکی از پیشتازان تأسیس مجالس نمایندگان در خاورمیانه است و عمر مجالس آن طولانیتر از ایران است.
بر اساس آمار بانک جهانی، سهم زنان از مجلس شورای اسلامی در ایران تنها ۳ درصد است. از مجموع ۲۸۸ نماینده مجلس نهم تنها ۹ نفر از آنها زن هستند. در سه دوره ابتدایی مجلس شورای اسلامی هر بار چهار زن از حوزه انتخابیه تهران وارد مجلس شدهاند.
هفتم اسفندماه امسال قرار است انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم برگزار شود. مجلسی که بر اساس قانون، اختیار عزل و نصب بالاترین کرسی قدرت ایران را بر عهده دارد و آیتالله خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی، آن را «مهمترین رکن نظام» توصیف کرده بود.
در یک نظام دموکراتیک انتخابات آزاد به معنای فراهم بودن امکان شرایط برای همه شهروندان جهت شرکت در تعیین سرنوشت سیاسی است. به طوری که حق انتخاب کردن و انتخاب شدن از هیچ شهروندی به دلیل تعلق جنسیتی، قومی، مذهبی و عقیدتی دریغ نشود.
دو انتخابات هفتم اسفندماه اولین آزمون برگزاری انتخابات دولت حسن روحانی است. دو انتخابات حساس. از یکسو تکلیف کرسیهای مجلس شورای اسلامی برای چهارسال دیگر مشخص میشود. مجلسی که در این دو سالی که از آغاز کار دولت حسن روحانی گذشته کشمکشهای تندی با قوه مجریه داشته است.