رئیس نشست زیستمحیطی سازمان ملل متحد موسوم به «کاپ ۲۹» میگوید این نشست، در عمل وضعیت توافق اقلیمی پاریس و میزان پایبندی کشورها به آن را روشن خواهد کرد.
مختار بابایف، وزیر محیط زیست جمهوری آذربایجان و رئیس این نشست که از دوشنبه ۲۱ آبانماه به میزبانی باکو پایتخت این کشور آغاز شده است، در حالی به اهمیت این دوره اشاره کرده که انتخاب دوباره دونالد ترامپ به ریاستجمهوری ایالات متحده، احتمال خروج مجدد این کشور از این پیمان زیستمحیطی را مطرح کرده؛ اقدامی که رئیسجمهور منتخب شخصاً وعدۀ آن را داده است.
از سوی دیگر نمایندگان کشورهای عضو توافق پاریس در حالی وارد باکو میشوند که هشدارهای تازهای دربارۀ ثبت رکوردهای تازه افزایش دمای زمین در سال جاری مطرح شده است؛ موضوعی که به اهمیت رایزنیهای حساس و شکننده کشورها درباره تأمین بودجه لازم برای مقابله با گرمایش بیشتر زمین افزوده است.
مختار بابایف در سخنرانی افتتاحیه این کنفرانس دوهفتهای، با اشاره به سیلابهای مرگبار اخیر در اسپانیا و سایر فجایع زیستمحیطی هشدار داد که «بشر در مسیر نابودی قرار گرفته است».
آقای بابایف با تأکید بر اهمیت اجلاس جاری، گفت: «کاپ ۲۹ میزان تعهد ما به سازوکار چندجانبه توافق پاریس را به بوتۀ آزمایش میگذارد. الان زمانیاست که باید نشان دهیم به اهدافی که خودمان تعیین کردهایم، پایبندیم».
بر اساس توافقنامه اقلیمی پاریس، کشورها باید تلاش کنند که میزان افزایش دمای کرۀ زمین را در حد یک و نیم درجه سانتیگراد فراتر از دوران پیشاصنعتی نگه دارند.
کنفرانس باکو بهدنبال یافتن راهی برای افزایش قابل توجه بودجه اختصاصداده شده به کشورهای در حال توسعه، برای مدیریت نتایج تغییرات اقلیمی از یک سو، و کمک به رهایی اقتصاد این کشورها از وابستگی به سوختهای فسیلی از سوی دیگر است.
این نشست امیدوار است بتواند اعضا را به افزایشی معادل یکصد میلیارد دلار در سال برای این بودجه متقاعد کند.
نیاز به هزاران میلیارد دلار
اینکه چه میزان از این مبلغ درخواستی تحقق خواهد یافت، چه کشورهایی این پول را تأمین خواهند کرد و چه کشورهایی از آن سود خواهند برد، تنها تعدادی از موضوعات جنجالی و منافشهبرانگیز هستند.
کشورهای در حال توسعه خواستار دریافت «هزاران میلیارد دلار» هستند؛ آنهم به عنوان کمک مالی و نه وام.
مختار بابایف هم با تأیید نیاز به چنین مبالغ هنگفتی، نحوه تأمین آن را، از موضوعات بحثبرانگیزی دانسته که نقطهنظرات مختلفی درباره آن وجود دارد. رئیس اجلاس باکو همزمان اشاره کرده که به نظر میرسد میزان آمادگی و توان واقعبینانه بخشهای دولتی برای کمک به تأمین و تخصیص مستقیم این بودجه، به «صدها میلیارد دلار» محدود باشد.
وزیر محیط زیست جمهوری آذربایجان که از مدیران باسابقه و قدیمی شرکت دولتی نفت این کشور، «سوکار» هم هست، با اشاره به محدودیتهای مالی و سیاسی تأکید میکند که «مذاکرات سخت و پیچیدهای» در پیش است.
کشورهای در حال توسعه هشدار دادهاند که در غیاب چنین کمک مالیای، قادر به روزآمد کردن بلندپروازانۀ اهداف اقلیمی خود نخواهند بود. این در حالیاست که همه کشورهای عضو موظفند تا اوایل سال ۲۰۲۵، طرحهای جدید خود را ارائه دهند.
از سوی دیگر کشورهای معدود و توسعهیافتهای که در حال حاضر تأمین بودجه را بر عهده دارند، خواستار پیوستن تعداد دیگری از اعضا، بهخصوص کشورهای ثروتمند و آلایندهای مانند چین و کشورهای حوزه خلیج فارس به جمع خود شده اند؛ درخواستی که با مخالفت جدی پکن روبرو شده است.
مختار بابایف با اشاره به تلاش دبیرخانه کنفرانس برای «نزدیکتر کردن مواضع کشورها»، هشدار داده که «تنها ۱۲ روز برای دستیابی به توافق زمان وجود دارد و هنوز کار بسیار زیادی باقی مانده است».
رئیس نشست کاپ ۲۹ میگوید در حال حاضر نهاییکردن اجزای توافق تازه، برطرف کردن اختلافات درباره تأمینکنندگان بودجه و شیوه توزیع آن، و در نهایت مشخصکردن اهدافی جدید و روزآمد برای توافق، از بیشترین اولویت برخوردارند.