خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تلاش برای تدوین طرحهای احتمالی برای نظارت بر برنامه هستهای ایران در صورت شکست مذاکرات برجام در وین است.
این گزارش که روز چهارشنبه سوم شهریور با استناد به منابع آگاه منتشر شده است، میافزاید مقامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی در حال آماده کردن گزارش پادمانی فصلی درباره برنامه هستهای ایران هستند. این گزارش قرار است ماه آینده به دیپلماتها در وین، مقر آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ارائه شود.
دولت ایران اسفند پارسال، بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تاسیسات هستهای خود را محدود و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد، ولی پس از آن تهران و آژانس به توافقی دست یافتند که بر پایه آن دوربینهای نظارتی آژانس در تاسیسات هستهای به مدت سه ماه فعالیت کند ولی دسترسی به اطلاعات ذخیره شده تنها در صورتی ممکن شود که تحریمهای آمریکا علیه ایران لغو شده باشد.
این توافق سه ماهه با نظر شورای عالی امنیت ملی ایران، به مدت یک ماه دیگر تمدید شد ولی این مهلت روز سوم تیر به پایان رسید و ایران از تمدید دوباره آن خودداری کرد.
بلومبرگ مینویسد ناظران آژانس برای قرار دادن پازلهای برنامه هستهای ایران در کنار هم و بهدست آوردن تصویری کلی از چشمانداز این فعالیتها با چالش مواجه هستند؛ خصوصا اینکه تهران ماههاست غنیسازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصدی را که نزدیک به سطح مورد نیاز برای ساخت بمب هستهای هست، آغاز کرده است.
از طرفی مذاکرات برجام از ۳۰ خردادماه متوقف مانده و معلوم نیست آیا ایران مایل به بازگشت به مذاکرات است یا نه، و تحت چه شرایطی آماده ادامه گفتوگوهاست.
دیپلماتهای مقیم وین به بلومبرگ گفتهاند که آژانس بینالمللی آژانس اتمی در حال بهروزرسانی کردن یک توافق جداگانه با تهران است که اجازه دیدار متناوب کارشناسان آژانس از سایتهای غنیسازی اورانیوم ایران را بدهد.
دو مقام آگاه که نخواستهاند نامی از آنها برده شود به بلومبرگ گفتهاند که بر اساس توافق جامع پادمانی، کشورهایی که از برخی مرزهای رسیدن به توانایی ساخت بمب هستهای رد شدهاند، باید دسترسیهای بیشتری به آژانس برای بازرسی از فعالیتهای هستهای خود بدهند.
به گفته آنها، ایران با افزایش سطح غنیسازی در عمل خطوط توافق جامع پادمانی را زیر پا گذاشته و آژانس میتواند درخواست بازرسیهای بیشتر را ارائه کند.
این گزارش میافزاید اگرچه سطح نظارت آژانس با این شیوه هرگز به سطح دوران برجام نخواهد رسید، اما بازرسیهای متناوب میتواند برخی جنبههای نگرانکننده برنامه هستهای ایران را شفاف کند.