دور دوم مذاکرات ايران و آژانس بين المللی انرژی اتمی، در راستای «رفع ابهام از برنامه هسته ای ايران»، روز دوشنبه ۱۵ مرداد ماه آغاز می شود.
يک مقام جمهوری اسلامی که نخواسته نامش فاش شود، به خبرگزاری رويتر گفته است که تيم مقام های آژانس، برای گفت و گو با مسئولان ايرانی، سفر شش روزه خود را روز دوشنبه آغاز می کند.
اين مقام جمهوری اسلامی گفته است: «ما درباره شيوه و چگونگی پاسخ به پرسش های باقی مانده آژانس (درباره برنامه هسته ای ايران) گفت و گو خواهيم کرد.»
از سوی ديگر مقام های آژانس بين المللی انرژی اتمی اعلام کرده اند که مذاکرات ۱۵ مرداد ماه ميان آژانس و ايران، در رابطه با گام های لازم در راستای بهبود نظارت آژانس بر تاسيسات غنی سازی اورانيوم خواهد بود.
تا کنون بازرسان آژانس اجازه ورود به تالاری که محل قرار داشتن سانتريفوژها است و نيز عکسبرداری از اين مجموعه را نداشته و تنها قادر بوده اند چيزهايی را که به داخل اين تاسيسات حمل می شوند يا از آن خارج می شود، مشاهده کنند.
بازديد هیئت آژانس از راکتور آب سنگين اراک
بازرسان آژانس بين المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۸ مرداد ماه، از نيروگاه آب سنگين اراک بازديد کردند. اين بازديد که در پی توافق اخير تهران و آژانس و به عنوان بخشی از چارچوب نحوه حل و فصل مسايل باقيمانده در پرونده هسته ای ايران صورت گرفته است، ۵ ساعت به طول انجاميد.
جمهوری اسلامی ايران در واکنش به تصويب قطعنامه های تحريمی شورای امنيت سازمان ملل متحد عليه برنامه هسته ای خود چهار ماه پيش اجازه بازرسی آژانس از تاسيسات آب سنگين اراک را لغو کرده بود.
يک مقام آژانس بين المللی انرژی اتمی که جزو بازديد کنندگان از نيروگاه ارک بوده گفته است که دسترسی کامل به راکتور داشته اند و مقام های ايرانی، هيچ مانعی بر سر بازديد آنها ايجاد نکردند.
رفع ابهام از برنامه هسته ای ايران
اواسط تيرماه سال جاری، جواد وعيدی، معاون بين المللی شورای عالی امنيت ملی، اعلام کرد که ايران و آژانس بين المللی انرژی اتمی مهلت ۶۰ روزه ای را برای پايان دادن به مناقشات هسته ای، تعيين کرده اند. آقای وعيدی گفت: «مذاکرات هسته ای ايران در اين مدت در فضای تازه ای انجام خواهد شد.»
پس از آن، هيات ايرانی دو دور مذاکره با معاون مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی در تهران و وين انجام داد و در پايان اين مذاکرات دو طرف توافق کردند که برای روشن شدن دامنه و ماهيت برنامه غنی سازی اورانيوم توسط ايران، از جمله منشاء آلودگی تجهيزات موجود در برخی مراکز اقدام هايی صورت گيرد.
اولی هاينونن، معاون محمد البرادعی، نيز پس از گفت و گو با مسئولان ايرانی در همين رابطه، مذاکرات را با مقام های ايرانی «سازنده» خواند و گفت: «گام های مهمی» در اين زمينه برداشته شده است.
تعويق دور جديد تحريم ها عليه ايران
در اين ميان پس از ابراز تمايل ايران به پاسخ دادن به پرسش های آژانس، تلاش برای تصويب و اعمال تحريم های شديدتر عليه ايران، به ماه سپتامبر موکول شد، با اين اميد که همکاری ايران و بازرسان آژانس بين المللی انرژی اتمی، گسترش يابد.
از دلايل تعويق تصويب قطعنامه جديد عليه ايران، اين است که شورای امنيت سازمان ملل متحد هم اکنون با مساله کوزوو مشغول است، آمريکا در عراق درگير است، روسيه در مقابل تحريم های بيشتر مقاومت می کند و فعاليت های ديپلماتيک در ماه های تعطيلی تابستان اصولا کندتر است.
تعدادی از ديپلمات های غربی گفته اند اين نکته که مدير کل آژانس بين المللی انرژی اتمی از «برنامه عمل» تهران برای برطرف کردن شبهه نظامی بودن برنامه هسته ای ايران خبر داده، و نيز به علت کند شدن روند توسعه غنی سازی اورانيوم ايران، اميدها به حل مناقشه افزايش يافته است.
ايران که به مدت ۱۸ سال برنامه هسته ای خود را از چشم ناظران بين المللی و آژانس دور نگه داشته بود متهم است که بدنبال توليد سلاح اتمی است اما تهران همواره اين ادعای منابع آمريکايی و اروپايی را رد کرده و گفته است که اين برنامه را به منظور مصارف صلح آميز دنبال می کند.
ايران از سوی کشورهای مختلف جهان زير فشار قرار دارد که به منظور اعتماد سازی جهانی روند غنی سازی اورانيوم را به حالت تعليق درآورد. جمهوری اسلامی تا کنون اين درخواست را رد کرده است.