رضا تقی‌زاده تحلیل‌گر ایرانی مقیم بریتانیاست که در حوزه مسائل ایران و سیاست داخلی و خارجی صاحب نظر است.
ادامه مقاومت قذافی در برابر فشار‌های داخلی و خارجی برای کناره‌گیری از قدرت به نفع یک نظام انتخابی در لیبی، علاوه بر افزایش خطر بروز جنگ داخلی در آن کشور، بازار جهانی نفت و امنیت ملی کشورهای شمال آفریقا را با تهدید جدی روبه‌رو ساخته است.
گزارش تازه آژانس پیرامون برنامه های اتمی ایران، حاکی است که کرم رایانه ای موسوم به "استاکس نت" ، علیرغم انکار های مکرر مقامات جمهوری اسلامی، در راکتور اتمی بوشهر و همچنین مرکز غنی سازی اصلی ایران در نطنز، تاثیر تخریبی گسترده ای داشته است.
انقلاب بزرگ ۲۰۱۱ که با خودسوزی محمد بوعزیزی جوان بیکار تونسی، در اعتراض به شرایط بد اقتصادی آغاز شد، اینک شمال آفریقا را پوشانده و در شرف لبریز به سایر نقاط خاورمیانه است.
نخست وزیر بریتانیا در ماموریتی که به نظر می‌رسد هدف اصلی آن فراهم ساختن زمینه انتقال تدریجی قدرت از حکومت‌های موروثی منطقه خلیج فارس به دولت‌های منتخب و نمایندگان مردم باشد در مجلس کویت یادآور شد: «نظام‌های سیاسی که در آنها ابزار تغییر پیش‌بینی نشده، باثبات و بدون تغییر نخواهند ماند.»
در سفری جنجالی به تهران که مورد انتقاد تند گروه‌های مخالف دولت جمهوری اسلامی و همچنین دولت‌های خارجی قرار گرفت، گیدو وستر وله، وزیر خارجه آلمان، پس از ظاهر شدن در کنار محمود احمدی‌نژاد و علی‌اکبر صالحی، آزادی مارکوس هل وینگ روزنامه‌نگار و ینز کوخ عکاس نشریه بیلد‌ام زونتاگ چاپ برلین را که مدت ۱۳۲ روز در زندان به سر می‌بردند تامین کرد و آنها را همراه خود به کشورش باز گرداند.
همزمان با شهروندان عادی لیبی، الجزایر، بحرین و یمن که سقوط حکومت ۳۰ ساله مبارک را در میدان التحریر قاهره، همراه با میلیون‌ها تن از مردم دیگر کشورهای خاورمیانه بر صفحات تلویزیون تماشا می‌کردند، قذافی، بوتفلیقه، حمد بن عیسی و علی عبدالله صالح نیز، تحولات مصر را که در فاصله کوتاهی پس از سقوط حکومت بن‌علی در تونس روی داده بود، دنبال می‌کردند.
حمله ناگهانی تانک‌ها و نیروهای امنیتی به میدان مروارید در منامه، محل تجمع مسالمت‌آمیز هزاران نفر از مردم معترض به حاکمیت بحرین، نشانه ترس حکومت حمد آل خلیفه از سقوط، و رویکرد دولت او به سیاست استفاده از چماق بعد از به نتیجه نرسیدن سیاست استفاده از هویج، در مقابله با موج تازه پا گرفته اعتراض‌های مردمی است.
بعد از سقوط دولت مبارک، کشور های مسلمان منطقه، از آسیای مرکزی تا شمال آفریقا و از حاشیه خزر تا سواحل جنوبی خلیج فارس در مسیر سونامی تغییر نظام های سیاسی خود قرار گرفته اند . در صف اول حائزین شرایط میتوان، الجزایر، حکومت اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان، لیبی، یمن و سوریه را قرار داد.
در حالی که حسنی مبارک همچنان به کرسی ریاست جمهوری مصر آویخته، جنگ تبلیغاتی پیرامون طبیعت حکومت جانشین او، از واشینگتن تا لندن و تل‌آویو تا تهران، فارغ از درک خواسته‌های مردم مصر یا آمادگی آنها برای پذیرفتن آن ادامه دارد.
با محاسبه درآمدهای صادراتی نفت خام ايران در سال آينده بر اساس هر بشکه ۸۰ دلار، دولت جمهوری اسلامی به جای کاهش، بيش از هر زمان ديگری، وابستگی به در آمدهای نفتی را افزايش و از اين راه کشور را عملا در معرض خطر يک بحران اقتصادی بالقوه قرار داده است.
همزمان با برگزاری يک نمايشگاه پنج روزه توسط جمهوری اسلامی به منظور عرضه دستاوردهای پيشرفته فنی ايران، منجمله موشک فضا پيما، قمر مصنوعی، سوپر کامپيوتر، محصولات بيو و نانو تکنولوژی، تاندون مصنوعی در دمشق، دولت آمريکا از دستگيری اعضاء يک باند ايرانی قاچاق آلياژهای آلومينيوم و ميله های جوشکاری با حرارت بالا و ساير تجهيزات مورد نياز فعاليتهای موشکی و اتمی ايران در ترکيه خبر داد.
تأیید سکانداری علی‌اکبر صالحی در کشتی شکسته مناسبات خارجی ایران، از سوی مجلس، در شرایطی صورت می‌گیرد که دولت تهران پس از شکست گفت‌وگوهای اتمی استانبول نه تنها با خطر قطع مناسبات سیاسی با جامعه اروپا و تحمل تحریم‌های بیشتر روبه‌رو است که همچنین با نگرانی عوارض گسترده تغییر موازنه قدرت در منطقه و تسلیم حق حاکمیت از نظام‌های اقتدار گرا به مردم را در تونس، یمن، اردن و مصر ارزیابی می‌کند.
اظهارات هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه آمريکا و آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان داير بر اعمال تحريم های بيشتر عليه ايران، اندکی پس از اعلام شکست مذاکرات استانبول، نشانه تلاش مشترک آمريکا و اروپا برای پرهيز از بحرانی تر شدن شرايط جاری، پرهيز از برخورد نظامی با ايران و در عين حال ادامه سياست تشديد تحريم هاست.
مذاکرات اتمی استانبول بین ایران و گروه ۱+۵ در صورتی ادامه خواهد یافت که در گفت‌وگوهای جاری موافقت اصولی پیرامون مبادله حدود دو سوم ذخیره کنونی اورانیوم ۳.۵ درصد غنی‌سازی‌شده ایران به دست آید. برای توجیه «فرمول مبادله» علاوه بر تامین نیاز رآکتور آزمایشگاهی تهران، مشارکت ایران در تامین سوخت رآکتور بوشهر نیز پیشنهاد خواهد شد.
یک روز پیش از آغاز دیدار هو جین‌تائو، رئیس جمهور چین از واشینگتن، روزنامه بانفوذ فایننشال تایمز در گزارش ویژه‌ای به همین مناسبت، خبر داد که چین با پرداخت ۱۱۰ میلیارد دلار وام به کشورهای در حال توسعه، به تنهایی بانک جهانی را پشت سر گذاشته است. سال قبل چین با پشت سر نهادن ژاپن، مقام دومین اقتصاد بزرگ جهان را به خود اختصاص داده بود.
انقلاب تونس، که نام «ياس» به خود گرفته است، در شرايط بی تکليفی دولت بعدی و قرار داشتن در وضعيت انتقالی، هنوز در نيمه راه است و به نتيجه نهايی نرسيده است. در عين حال نظام سياسی آن کشور در برابر جنبش مردم سپر انداخته و فرمانده خود- بن علی- را از دست داده است. معنی ساده وضعيت موجود در تونس، پيروزی بزرگ مردم و شکست حاکميت در يک مرحله از نبرد برای آزادی است.
نظام سیاسی تونس امیدوار است که با اعلام حکومت نظامی، و همزمان با آن، برکناری وزیر کشور و اعطاء امتیازهایی کوچک به ناراضیان، شورش‌های گسترده دو هفته اخیر در آن کشور را آرام سازد. نا‌آرامی‌های اخیر در تونس مطابق پاره‌ای از گزارش‌ها تاکنون به کشته شدن حدود ۶۰ نفر انجامیده است.
به نتيجه نرسيدن احتمالی مذاکرات اتمی بين ايران و گروه ۱+۵، که قرار است طی روزهای ۲۱ و ۲۲ ژانويه در استانبول برگزار شود، دولت ايران را به اتخاذ سياست های تلافی جويانه وادار ساخته و می تواند به تشديد بحران امنيت در منطقه منجر شود.
پس از پنج سال جدايی، بخش جنوبی سودان، بريدن کامل از شمال و زيستن در استقلال کامل را روز ۹ ژانويه به رای گذاشته است. انتظار می رود که در نتيجه برگزاری همه پرسی، سرانجام بزرگترين کشور قاره سياه بر محور اسلام و مسيحيت به دو پاره تقسيم شود.
بیشتر
