در نخستین روزهای پس از تعطیلات نوروزی مصطفی محمد نجار، وزیر کشور ایران، اعلام کرد که دولت از «کمیسیون ماده 10 احزاب» وابسته به وزارت کشور خواسته است تا «با کارشناسی دقیق و استفاده از نظرات و پیشنهادهای متخصصان» طرحی را برای «بازنگری و اصلاح قانون احزاب» تدوین و به مجلس ارائه کند. اطلاعات بیش تری در باره «اصلاح قانون احزاب» در وزارت کشور منتشر نشده است اما تداوم بحران سیاسی و جنبش اعتراضی پس از انتخابات ریاست جمهوری، تدارک جناح های حکومتی و از جمله اتئلاف اصلاح طلبان مذهبی برای انتخابات آینده مجلس، تشدید رقابت های درون جناحی فراکسیون های جناح اصول گرا و تلاش جناح در قدرت برای حذف کامل جناح های رقیب، این حدس را تقویت می کند که دولت آقای احمدی نژاد بر آن است تا با تغییر موادی از قانون احزاب محدویت های بیش تری را بر گرایش های مخالف و منتقد خود تحمیل کند.
کتاب «آواره با ماه»که هفته گذشته در تهران منتشر شد،مجموعه ای از تازه ترين شعرهای مهدی فلاحتی را در بر دارد. بهترين شعرهای فلاحتی از حس و عاطفه جانی زخم خورده و بر تجربه،وقوف،انديشه و تخييلی غنی،که در شعر درونی شده اند،خلق شده و حتی در ليريک ترين و عاشقانه ترين شعرها،تجربه تراژيک و فاجعه نسل او را به شعری بر می کشند که مهر فرديت شاعر را نيز بر جبين دارد.
ساعت ۹ صبح روز بيستم اسفند ماه سال۱۳۲۴ احمد كسروى، از بزرگ ترين مورخان، زبان دانان و محققان ايرانى و از معتبرترين نويسندگان تاريخ انقلاب مشروطيت در اتاق شعبه هفت بازپرسى تهران و در مقابل چشمان ناباور و وحشت زده بازپرسى كه قرار بود از كسروى به اتهام نوشتن و انتشار «كتب ضاله و خلاف شرع» بازپرسى كند، با ضربه هاى كارد و شليك گلوله چند تن از اعضاى «جمعيت فدائيان اسلام» به قتل رسيد.
روندی که در دو دهه گذشته در عرصه طرح خواست ها و مفاهیمی چون آزادی عقیده و بیان، حذف نابرابری های جنسیتی، ملی، مذهبی، فرهنگی و زبانی، آزادی رسانه ها و گردش آزاد اطلاعات و افکار، آزادی عقیده، دین و وجدان و... در جنبش هایی چون جنبش روشنفکری، دانشجویی، زنان و کارگری آغاز شده و به رغم سرکوب و استبداد ادامه یافته بود، در سال ۱۳۸۸ از محدوده لایه های کم شمار و جداافتاده و از خواست های مدنی متفاوت و منفرد برگذشت و خود را به سطح جامعه برکشید.
رمان «يک بخشش»،که ترجمه فارسی آن هفته گذشته منتشر شد،نهمين رمان خانم تونی ماريسون،نويسنده سياه پوست آمريکائی و برنده نوبل ادبی سال ۱۹۹۳ است و چون اغلب آثار اين نويسنده به ژانر ادبيات آفريقائی ــ آمريکائی تعلق دارد.
پيروزی سانسور بر خلاقيت فرهنگی در عرصه کتاب و صنعت نشر و حذف نقد،انديشه، فرهنگ و ادبيات معاصر ايران از بازار کتاب را شايد بتوان از مهم ترين دستاوردهای دولت جمهوری اسلامی و وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی در سال گذشته تلقی کرد.
مجموعه داستان «مردان بدون زنان»، که با ترجمه اسدالله امرائی منتشر شد، چهارده داستان کوتاه ارنست همينگوی را درباره نخستين دوران اقامت او در پاريس دربرمی گيرد. نسخه اول اين کتاب در سال ۱۹۲۷ منتشر شد. ترجمه ديگری از اين مجموعه داستان در دهه چهل در ايران منتشر شده بود.
پروين اعتصامى در ۲۵ اسفند ماه چشم به جهان گشود و اين روز در ايران به همين مناسبت «روز پروين اعتصامى» نامگذارى شده است هر چند ديوان اشعار او در سى سال گذشته اغلب با حذف برخى شعرهاى او از جمله شعر معروف «زن در ايران» و بيت مشهور «چشم و دل را پرده مى‌بايست امـا از عفاف ـ چادر پوسيده، بنياد مسلمانى نبود» منتشر شده است. طغيان و سركشى فروغ فرخزاد در برابر نظام ارزشى جامعه مردسالار ايرانى معادل هنرى خود را در «زبان زنانه» و زنده و در ذهنيت و ساختار نوگراى خلاقانه شعر او باز توليد مى كند. رنج عميق و اعتراض خاموش پروين اعتصامى در زندگى آرام و پر درد او و در خردگرائى، دلتنگى و ملال و نوميدى فضاى شعر او جلوه مى كند.
نه فقط امسال، که نظريات متفاوتی در باره چگونگی حضور هواداران جنبش دموکراسی خواهی ايران در آئين سنتی چهارشنبه سوری مطرح شده است، که هر سال در دو دهه اخير، اين مراسم علاوه بر کارکردهای ملی، سنتی و تاريخی خود، کارکردهای ديگری را تحقق بخشيده و به عنوان مفری برای بيان اعتراض مردم و مقاومت آنان در برابر فرهنگ تک صدائی حکومت، رنگی سياسی نيز داشته است.
اغلب رسانه های دولتی و نيمه دولتی ايران «روز جهانی زبان مادری،دوم اسفند ـ ۲۱ فوريه» را به تقريب ناديده گرفتند و اين در حالی است مساله «زبان مادری» نه فقط از مهم ترين مسائل فرهنگی، که از حساس ترين معضلات سياسی ايران بوده و حق برابر همه زبان ها در يک کشور چند زبانه از شاخصه های اصلی دموکراسی و برابری همه شهروندان در برابر قانون است. حفظ زبان هائی که با خطر نابودی و فراموشی رو به رو هستند و دفاع از حق زبان هائی که متکلمان بدان ها در کشورهای گوناگون در اقليت بوده و با سرکوب زبان مسلط درگيراند،از هدف های اصلی روز جهانی زبان مادری است.
ياداشت های روزانه محمد علی فروغی، که با ويراستاری و به کوشش ايرج افشار منتشر شد، تصويری زنده و عينی از فضای زمان نگارش خود به دست می دهد.
سانسور شدید کتاب کودک و ناآشنایی ناشران با موازین حرفه ای و تخصصی، ناشران بخش خصوصی را نیز به انتشار آثار کم ارزش سوق داد چرا که اغلب آثار با ارزش، که با زبان و نثر و ساختاری تخصصی و متناسب با جهان کودکان خلق شده اند، با سد سانسور دینی، اخلاقی و سیاسی اداره بررسی کتاب وزارت ارشاد و با اجبار به ترزیق میعارهای مکتبی به اثر فرهنگی رو به رو شده و حذف یا ناقص می شوند.
مجموعه ده جلدی «ستايش های دهگانه»،که در هفته های اخير در ايران منتشر شد،کارنامه دو دهه شاعری کسرا عنقائی را در بر می گيرد و کتاب «روانکاوی بوف کور»،نوشته رضا کاظم زاده،که در اروپا منتشر شد،تلاش نويسنده را برای تحليل بوف کور هدايت از منظر نقد روانکاوانه ادبيات نشان نشان می دهد.
برخورد روشنفکران مستقل ایرانی با انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و با نظام جمهوری اسلامی در سی سال گذشته، نه فقط بخش مهمی از تاریخ روشنفکری و تاریخ معاصر ایران را شکل می دهد که برخی شاخص های پررنگ آینده فرهنگی و سیاسی جامعه ایرانی و جنبش اعتراضی کنونی را تصویر و از جمله توضیخ می دهد که چرا و بر چه زمینه هایی خواست چند صدایی شدن و آزادی رسانه ها از خواستی روشنفکری به خواستی عمومی بدل شده است.
برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی سالگرد ۲۲ بهمن در بستر تهدیدهای صریح نهادهای امنیتی و انتظامی برگزار می شود.این نهادها که از تظاهرات احتمالی مخالفان و منتقدان در روز ۲۲ بهمن هراس دارند، بر آن اند تا با تولید فضای رعب و وحشت از تجلی تحولات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی سه دهه گذشته در مهم ترین مراسم جمهوری اسلامی جلوگیری کنند.
جمهوری اسلامی شاید بیش از هر حکومتی در جهان مدعی فرهنگ پروری است اما از انگشت شمار حکومت هایی در جهان است که فرهنگ و خلاقیت فرهنگی را در داخل کشور با سانسور و اعمال خودسانسوری سرکوب کرده و در خارج از کشور نیز معرفی فرهنگ کلاسیک و معاصر ایران را به جهانیان به تبلیغات یک سویه سیاسی و ایدئولوژیک تقلیل داده است.
امکانات واقعی، منافع سیاسی، صف بندی نیروهای به واقع موثر و عامل جامعه، اهداف استراتژیک و باورهای عقیدتی و مذهبی برخی از شخصیت های برجسته جنبش سبز اتخاذ چه تاکیتک هایی را بر آنان ممکن می کند؟ واکنش بخش مستقل جنبش از سویی و جناح در قدرت از دیگر سو، در برابر تاکیتک ها یا توافق و چرخش سیاسی جدید چیست؟
با تجديد چاپ کتاب ناياب «در ستايش شعر سکوت»،۱۴ سال پس از نخستين چاپ آن،يکی از ارزنده ترين نوشته های هوشنگ گلشيری در باب شعر و شاعری و نقد شعر به بازار کتاب عرضه می شود.
سی سال پیش در چنین روزی نخستین انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد و ملت ایران برای نخستین بار در تاریخ خود، دومین مقام سیاسی کشور را با رای مستقیم خود برگزید. اما نه فقط اکنون که حتی در «بهار آزادی» نیز انتخاب نخستین رئیس جمهور ایران با میعارهای شناخته شده بین المللی «آزاد و منصفانه» نبود.
فرج سرکوهی - مناظره های تلويزيونی اخير در باره بحران سياسی ايران در کانال های مختلف صدا و سيمای دولتی با الگوئی واحد و با رعايت خط قرمزها و سقف سانسور جمهوری اسلامی مديريت می شود اما به دليل ترکيب و طيف گسترده مخاطبان برنامه های تلويزيونی در ايران و نيز به دليل حضور چهره های معتدل از ائتلاف موسوی،خاتمی،کروبی و رفسنجانی و طرح مباحثی که تا کنون در رسانه های حکومتی سانسور می شدند،واکنش های گسترده و تحليل های متضادی را در پی داشته است.
بیشتر
